Page Text
________________
15
Re
'समयार्थबोधिनी टीका द्वि. श्रु. अ. १ पुण्डरोकनामाध्ययनम्
दिना, 'किलाभिज्ज माणा वा' 'क्लाम्यमाना वा - शीतोष्णादिना क्लिश्यमानाः'उद्दिज्जमाणा वा' उद्वेश्यमाना वा भयादिना उद्वेगमुपद्रवं प्राप्यमाणाः किं बहुना 'जांब 'लोमुक्ख गणमायमंत्रि' को प्रोत्खननमात्रमवि - लोमोत्पाटनमात्रमंदि 'हिंसाकार दुक्खं भयं पडिसंवेदेति' हिंसाकारकं दुःखं भयं प्रतिसंवेदयन्ति - अनुभवन्ति, यथा मम ताडनादिना दुखं भवति तथा अन्येषामपि दुःखं भवतीयर्थः, 'एव पच्ची' एवं ज्ञात्वा 'सव्वे पाणा जान सत्ता' सर्वे प्राणाः सर्वे सः सर्वे सच्चाः, 'ण तन्ना' न हन्तव्याः - दण्डादिभि र्न ताडयि संख्याः 'ण अज्जावेयन्त्र' नाज्ञापयितव्याः - अनभिमतकार्येषु न प्रवर्तयितव्याः 'न परिघेना' न परिग्रहीतव्या इमे मम भृत्यादयो ममेति कृत्वा परिग्रहरूपेण स्वाधीनतया न स्वीकर्त्तव्याः, 'ण'' परितावेवव्या' न परितापयितव्याः - अन्नहै, भोजन - पानी रोक कर परितप्त किये जाते हैं, सर्दी गर्मी द्वारा सताये जाते हैं, भय दिखला कर उद्विग्न किये जाते हैं, अधिक क्या कहा जाय, उनका एक बाल 'केश' भी उखाड़ा जाता है तो वे भी हिंसाकारी दुःख का अनुभव करते हैं । अभिप्राय यह है कि जैसे ताड़न आदि करने से मुझे दुःख होता है, उसी प्रकार अन्य प्राणियों को भी दुःख होता है। ऐसा जान कर सब प्राणियों जीवों मूतों और सों को डंडा आदि से ताडन नहीं करना चाहिए, उन्हें अनिष्ट कार्यों में प्रवृत्त नहीं करना चाहिए, 'यह मेरे नृत्य 'नौहर' आदि हैं' ऐसा समझकर उन्हें अपने अधीन नहीं बनाना चाहिए अर्थात् उनकी स्वाधीनता का हनन नहीं करना चाहिए, और उनके भोजन पान में रुकावट डाल कर पीड़ित नहीं करना चाहिए और ऐसा कोई कार्य नहीं करना चाहिए जिससे वे घबराहट में पड़ते हों ।
r
ભેાજન કે પાણી રોકીને સંતાપવાળા કરવામાં આવે, શિદ ગિર્ભ દ્વારા સત્તાપવામાં આવે, ભય ખતાવીને ઉદ્વેગ પહેચાડવામાં આવે વિશેષ શું કહેવું તેના એક વાળ પશુ ઉખાડવામાં આવે તે પણ તેએ હિંસા જનક દુખના અનુભવ કરે છે. કહેવાના અભિપ્રાય એ છે કે-જેમ મારવા વિગેરેથી મને દુઃખ થાય છે, એજ પ્રમાણે અન્ય પ્રાણિયાને પણુ દુઃખ થાય છે, તેમ સમ
1
અને સઘળા પ્રાણિયા જીવા, ભૂતા અને સર્વેને ડડા વિગેરેથી મારવા ન જોઇએ. એને અનિષ્ટ કાર્યક્રમા પ્રવૃત્ત કરાવવા ન જોઇએ. ‘આ મારા નાકરા વિગેરે છે, તેમ સમજીને તેને પેાતાને આધીન બનાવવા ન જોઇએ. અર્થાત્ તેઓના રવાધીન પણાને નાશ કરવા ન જોઈએ તેએ ના ભેજન વિગેરેમાં રાકાણ કરીને તેમને પીડા પહેોંચાડવી ન જોઈએ અને એવું ફાઇ કાય' કરવું ન જોઈએ કે જેનાથી તેએ ગભરાઈ જાય.
सु० १८
| SR No. | 009306 |
| Book Title | Sutrakrutanga Sutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 791 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sutrakritang |
| File Size | 45 MB |