________________
सार्थबोधिनी टीका द्वि. श्रु. अ. ७ सप्तमाध्ययनावतरणिका
॥ अथ सप्तममध्ययनमारभ्यते ॥
गतं षष्ठ मध्ययनं साम्प्रतं सप्तममध्ययनमारभ्यते । षष्ठाऽध्ययने विस्तरशः साधूनामाचारः प्रदर्शितः परन्तु श्रावकाणामाचारो न दर्शित इति श्रावकाणामाचारं दर्शयितुं सप्तममध्ययनमारभ्यते । एतस्य नालन्दीयाऽध्ययनमिति नाम सम्पद्यते । राजगृहाद् बहिर्नालन्दा नामकं पाटकं विद्यते तत्र यद् जातं तद् व्यपदिश्यते अतो नालन्दीयमिति अध्ययनस्य व्यपदेशः । न- अलं याचकेभ्यो निषेधवचनं ददातीति नालन्दा, अत्र न अलं शब्दौ उभावपि निषेधार्थको, प्रकृतार्थबोधकौ एव भवतः । अतो ज्ञायते तत्र याचकानां समस्तार्थप्राप्तिर्भवतीति, अनेन सम्बन्धेनाऽयातस्यासतवां अध्ययन का प्रारंभ.
६८७
} छठा अध्ययन समाप्त हुआ, अब सातवां आरंभ करते हैं । छठे अध्ययन में विस्तार पूर्वक साधु का आचार प्रदर्शित किया गया है किन्तु श्रावकों के आचार का प्रतिपादन करने के लिए सातवें अध्ययन का आरंभ किया जाता है । इस अध्ययन का नाम 'नालन्दीय' है । राजगृह नगर के बाहर नालन्दा नामक पाटक (पाडा) उपनगर - है । उससे संबंध रखने वाला विषय 'नालन्दीय' कहलाता है । यही कारण है कि इस अध्ययन का 'नालन्दीय-अध्ययन' नाम पड़ा है । 'नालन्दा' शब्द के तीन अवयव हैं-न + अलम् + दा याचकान् प्रति इति नालन्दा यहाँ न और अलम् यह दो निषेध द्योतक शब्द हैं जो एक विधि को प्रकट करते हैं। इससे प्रतीति होती है कि वहां याचकों को पदार्थों का लाभ होता था । हम सम्बन्ध से प्राप्त इस अध्ययन का यह आदि सूत्र हैंસાતમા અયનના પ્રાર ભ
છઠ્ઠું અધ્યયન સમાપ્ત કરીને હવે આ સાતમા અધ્યયનના પ્રારભ કરવામાં આવે છે. છઠ્ઠા અધ્યયનમાં વિસ્તારપૂર્વક સાધુના આચાર બતાવવામાં આવેલ છે. પરતુ શ્રાવકેાના આચાર કહેલ નથી. તેથી શ્રાવકના આચારનું પ્રતિપાદન કરવા માટે આ સાતમા અધ્યયનને! આરંભ કરવામાં આવે છે. આ અધ્યયનનું નામ ‘નાલન્દીય’ છે. રાજગૃહ નગરની મહાર નાલન્દા નામનું પાટક (પાડા) ઉપનગર છે તેની સાથે સંબ ધ રાખવાવાળા વિષય ‘નાલન્દીય’ કહેવાય છે. આ કારણથી જ આ અધ્યયનનું નામ ‘નાલન્દીય' રાખવામાં मावेस छे. 'नासन्हा' शहना अवयवे छे. न+अभू+हा 'न अम् याचकान् प्रति इति नालन्दा' अडीयांन भने असम् आ मन्ने निषेध जताने વનારા શબ્દો છે. જે એક વિધિને પ્રગટ કરે છે. તેનાથી નિશ્ચય થાય છે ૐ– ત્યાં ચાચાને સઘળા પદાર્થના લાભ થતા હતા આ સમ્બન્ધથી આવેલ આ