Page Text
________________
1
#દ્દ
सूत्रकृतसूत्रे
(नियतो ) नियतः - सर्वदावस्थायीवर्त्तते इति (वंझो) वन्ध्यो मिथ्याभूतोऽथः
वस्तुतस्तु शून्योऽभावरूपो लोकोऽस्तीति भावः ॥७॥
टीका सर्वशून्यतावादिनः सूर्यादिकं तदुदयास्तादिकं वा प्रतिषेधयन्ति - दर्शनाय सुत्रकार आह- 'आइच्चो' आदित्यः - सूर्यः जगतां मदीपकल्पः 'उप' न उदेति । तथा-'न अत्यमेइ' नास्तमेति - आदित्य एव · नास्ति तत्कुतस्तस्योदयास्तमनम् । यदयं दृश्यते स द्विचन्द्रादिवद् भ्रान्तिरूप तथा - ' चंदिमा' चन्द्रमा: 'ण चड्डूई' न वर्द्धते शुक्लपक्षे 'हायईना' न वा ते क्षीयते कृष्णपक्षे । तथा-'सलिला' सलिलानि - जलानि 'न संदेति' न स्यन्दन्ते - पर्वतनिर्झरेभ्यो नद्यादिपदेशेभ्यो वा न स्रवन्ति । तथा - 'वाया' वाता:-हता है, न वायु चलती है । यह सम्पूर्ण लोक मिथ्या और शून्य अर्थात अस्तित्वहीन है ||७||
+
टीकार्थ- सर्वशुन्यतावादी सूर्यादि पदार्थों के अस्तित्व को ही for नहीं मानते, अतएव उसके उदय और अस्त का भी निषेध करते हैं । इस प्रत्यक्षविरुद्ध मान्यता को दिखलाते हुए सूत्रकार कहते हे जगत के लिए प्रदीप के समान प्रकाशक यह सूर्य न उदित होता है, न अस्त होता है, अर्थात् जब सूर्य ही नहीं है तो उसका उदय और अस्त होने का ही उपस्थित नहीं होता । जो सूर्य दिखाई देता है वह दिन अर्थात् दो चन्द्रमाओं के दर्शन के समान 'आन्ति ही है । चन्द्रमा न शुक्ल पक्ष में बढता है और न कृष्णपक्ष में घटता है । वह है ही नहीं तो क्या बढेगा और क्या घटेगा ? जल न पर्वतके निर्झरों से झरता है, न नदी आदि में बहता है। वायु चलती નથી, તેમ પવન વાતા નથી, આ સમગ્ર લેાક મિથ્યા અને શૂન્ય અર્થાત્ અસ્તિત્વ વિનાનું છે. ઘણા
ટીકા સશૂન્યવાદી સૂ વિગેરે પદાના અસ્તિત્વનેજ વાસ્તવિક માનતા નથી. તેથી જ તેના ઉદય અને અસ્ત પણાના પણ નિષેધ કરે છે. આ રીતે પ્રત્યક્ષ વિરૂદ્ધ માન્યતાને પતાવતાં સૂત્રકાર કહે છે જગતના માટે દીવાની જેમ પ્રકાશ આપનાર આ સૂર્ય ઉગતા નથી. તેમ અસ્ત પણ પામતા નથી. અર્થાત્ જ્યારે સૂર્ય જ નથી તેા તેને ઉદય અને અસ્ત થવાને પ્રશ્ન જ દંપસ્થિત થતા નથી, જે આ સૂર્ય દેખવામાં આવે છે, તે છે ચંદ્રમાના 'દશનની જેમ દેવળ ભ્રમજ છે, તેમજ ચદ્રમા શુકલ પક્ષમાં વધતા નથી તેમજ કુષ્ણ પક્ષમાં ઘટતા પણ નથી. તે છેજ નહી તેા પછી વધવા ઘટવાની ‘વાત’જ કયાં રહી ? પાણી ડુંગર વિગેરે પતીય પ્રદેશેામાંથી ઝરતુ નથી, તેમ
| SR No. | 009305 |
| Book Title | Sutrakrutanga Sutram Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 596 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sutrakritang |
| File Size | 33 MB |