________________
मयार्थबोधिनी टीका प्र. शु. अ. ८ उ. १ वीर्यस्वरूपनिरूपणम्
६८५
टीका - अपि च- अन्यदपि - 'जहा' यथा - येन प्रकारेण 'कुंमे' कूर्मः -- कच्छपः 'सअंगाई' स्वाङ्गानि - स्वशिरश्चरणादीनि - स्त्रशरीरावयवान 'सए. देहे'स्वस्मिन् शरीरे 'समाहरे' समाहरेत्' यतः कुतोऽपि दिग्देशात् समुपागच्छति भयेन स्वावयवं स्वावयविनि शरीरे प्रवेशयति । एवं तथा तेन प्रकारेण 'मेहावी' मेधावी मर्यादावान सदसद्विवेकवान् 'पावाई' पापानि स्वकीयानि स्वावयवप्रायाणि 'अज्य पेण' अध्यात्मना संप्राप्ते मरणसमये सम्यग् धर्मध्यानादिभावनया 'समादरे' समाहरेत् स्वस्मिन्नुपसंहरेत् समुपस्थिते मरणसमये सम्यक् संलेखनया संलेखितकायः पण्डितमरणेन स्वात्मानमुपसंहरेदिति । यथा हि- समागच्छति भये लेता है, उसी प्रकार मेधात्री ( धारणा बुद्धि वाला अथवा विवेकी) पुरुष पापों को धर्मध्यान आदि की भावना से संकुचित करले ||१६||
टीकार्थ -- यहाँ 'जहा' शब्द दृष्टान्त के अर्थ में है । जिस प्रकार कच्छप अपने सिर पग आदि अंगों को अपने ही शरीर में गोपन कर लेता है अर्थात् किली भी प्रकार का भय उपस्थित होने पर अपने अवयवों को शरीर में समालेता है, उसी प्रकार मेधावी अर्थात् मर्यादावान् अथवा सत् असत् के विवेक से युक्त पुरुष अपने पापों को धर्मभावना से सिकोड़ दे । अर्थात् मृत्यु का समय उपस्थित होने परं सम्यक् प्रकार से अपनी काया का संलेखन करके पण्डितमरण सें अपने शरीर का परित्याग करे |
अभिप्राय यह है-जैसे भय उपस्थित होने पर कछुआ अपने अंगों સ'કાચી લે છે, એજ પ્રમાણે બુદ્ધિશાળી (ધારણા બુદ્ધિવાળા અથવા વિવેકી) ઘમ ધ્યાન વગેરે ભાવનાથી પાપેાને સોંકુચિત કરીયે, ૫૧૬૫
टीअर्थ - मडियां 'जहा' से यह दृष्टान्तना अर्थभां वपराये छे. રીતે કાચબા પેાતાના માથું, પગ વિગેરે અગોને પેાતાના જ શરીરમાં સમાવી લે છે. અર્થાત્ કોઇ પણ પ્રકારના ભય ઉપસ્થિત થાય ત્યારે પેાતાના અવયવેને શરીરમાં સમાવી લે છે, એજ પ્રમાણે મેધાવી અર્થાત્ મર્યાદાવાન્ અથવા સત્ અસના વિવેકને જાણુનાર પુરૂષ પાતાના પાપાને ધમ ભાવ નાથી સ``ચી લે અર્થાત મૃત્યુને સમય આવે ત્યારે સમ્યક્ પ્રકારથી પેાતાના શરીરન્તુ સલેખન કરીને પતિ મરણુથી પેાતાના શરીરને પરિત્યાગ કરે.
કહેવાના અભિપ્રાય એ છે કે—જેમ ભય ઉપસ્થિત થાય ત્યારે કાચ
