________________
समयार्थवोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. ६ उ.१ भगवतो महावीरस्य गुणवर्णनम् ५२७
'त वेसु' तपःसु मध्ये 'वमचेरं' ब्रह्मचर्यम् नवविधवाटिकोपेतम् उत्तमंप्रधानं भवति । तथा-'समणे' श्रमणः श्रमणः 'नायपुत्ते' ज्ञातपुत्र: 'लोगुत्तमे लोकोत्तमः-सर्वलोकोत्तमरूपसंपदा सर्वातिशायिन्या शक्त्या क्षायिकज्ञानदर्शनाभ्यां शीलेन च ज्ञातपुत्रो भगवान् श्रमणो महावीरः सर्वोत्तमः।
'दानानामभयं दानं श्रेष्ठ मित्यभिधीयते ।
परपीडाऽनुत्पादकं सत्यं सत्येषु शस्यते ॥१॥ द्वादशविधतपस्म ब्रह्मचर्यमुत्तमं तथैव ज्ञातपुत्रो महावीरो लोकोत्तमः
लोके पूत्तम इत्यर्थः ॥२३॥ मूलम्-ठिईणं सेंटा लवसत्तमा वा
सभा सुहम्मा व सभाण सेट्रो। सत्य भाषण करे, प्रिय भाषण करे किन्तु अपिय सत्य न कहे। सत्य असत्य का मिश्रण करके भी न कहे। यही धर्म है॥१॥
जैसे शास्त्रों में समस्त तपो में नववाड़ से युक्त ब्रह्मचर्य को प्रधान कहा है, उसी प्रकार श्रमण ज्ञातपुत्र समस्त लोक में उत्तम हैं। सर्वोत्तम शक्ति, क्षायिकज्ञान-दर्शन और शील में श्रमण भगवान् महावीर सब से श्रेष्ठ हैं।।
आशय यह-सय दानों में अभयदान श्रेष्ठ कहा जाता है, समस्त सत्यवचनों में परपीड़ा न उत्पन्न करने वाला निरवद्य वचन उत्तम कहा जाता है और धारह प्रकार के तप में ब्रह्मचर्य तपश्रेष्ठ कहा जाता है, इमी प्रकार जातपुत्र महावीर सघ लोक में उत्तम हैं ॥२३॥
यात्" त्याहि-सत्य मास', ५५ ते प्रीति:२ मास नये, ५ मप्रिय લાગે એવું સત્ય બે લવું નહીં. સત્ય અને અસત્યના મિશ્રણવાળાં વાક્યો પણું બોલવા જોઈએ નહીં. એજ ધર્મ છે. ૧
એજ પ્રકારે શાળામાં બાર પ્રકારનાં તપમાં નવવાડયુક્ત બ્રહ્મચર્યને શ્રેષ્ઠ 5 તપ કહ્યું છે. અભયદાન નિરાઘ સત્ય વચન અને નવવાયુક્ત બ્રહ્મચર્યની જેમ જ્ઞાતપુત્ર મહાવીર સ્વામી સમસ્ત લેકમાં સર્વોત્તમ છે. સર્વોત્તમ શક્તિ, ક્ષાયિક જ્ઞાનદર્શન અને શીલમાં શ્રમણ ભગવાન્ મહાવીર જ શ્રેષ્ઠ છે
તાત્પર્ય એ છે કે જેમ દાનમાં અભયદાન, સત્યવચનમાં પરપીડા ન ઉત્પન્ન કરનાર નિરવ વચન, અને બાર પ્રકારનાં તપમાં બ્રહ્મચર્ય તપ શ્રેષ્ઠ ગણાય છે, એ જ પ્રમાણે જ્ઞાતપુત્ર મહાવીર સમસ્ત લેયમાં શ્રેષ્ઠ છે. ૨૩
