Page Text
________________
सार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. ५ उ. २ नारकीयवेदनानिरुपणम्
टीका- ' असा हुकम्मा' असाधुकर्मणः - अशोभनानि जन्मान्तरोपार्जितानि कर्माणि अनुष्ठानानि प्राणातिपातमृपावादादीनि येषां ते तथाविधान पाणातिपातादिकर्मकारकान् 'रुदं' रौद्रे - अतिभयानके तत्वधादिके 'अभिर्जुजिय' अभियोज्य 'एकं दुवे तओ वा' एकं द्वौ त्रीन् वा नैरविकान् परमधार्मिकाः 'दुरुहित्तु' दुरोध समारोह 'उचोया' इनोदितांन्- वज्रमयांकुशाभिघातेन संमेरितान् 'इत्थिव हस्तिमवाहम् इस्तिवाहनरीत्या 'वहंति' वाहयन्ति । यथा - हस्तिपृष्ठे आरोहकान् समारोह हस्तिपकाः हस्तिनं चालयन्ति, तथा परसाधार्मिकाः नारकान् चालयन्ति । यद्वा-यथा ( उपलक्षणात् ) रथादौ संयोज्य वेत्रादिप्रहारैः प्रहृत्य, अनभ्यस्त - मपि बलाद्वाहयन्ति तद्वत् नारकान् चालयन्ति । अथवा यथा हस्ती महान्तं मारं वहति, तथा तान् नारकान् बलाद् भारं वाहयन्ति परमाधार्मिकाः । यदा 'नैरयिकाः स्वपृष्ठारूढातिभारं वोढुं न शक्नुवन्ति तदा 'आरुस्स' आरुष्य सर्वथा
--
४२७
टीका -- जिन नारकियों ने जन्मान्तर में अशोभन कर्मों का आचरण किया है अर्थात् हिंसा असत्य आदि पापों का सेवन किया है, उनको नरकपाल रौद्र अर्थात् अत्यन्त भवानक प्राणियध आदि कार्मो में जोडकर वे वज्रमय अंकुश आदि से आघात करके और एक, दो, तीन नारकियों को उन पर चढा कर उनसे हाथी के समान भार वहन करवाते हैं । जैसे महावत हाथी की पीठ पर सवार को चढ़ाकर उसे चलाता है, उसी प्रकार परमाधार्मिक नारकों को उन सवारों द्वारा चलाते हैं । अथवा जैसे रथ आदि में जोतकर और बेतका प्रहार करके अनभ्यस्त ऊंट आदि से भी जबर्दस्ती भार वहन करवाया जाता है उसी प्रकार नारकों से बलात्कारपूर्वक परव्याधार्मिक भार वहन करवाते हैं। जब वे नारक अपनी पीठ पर सवार हुओंका भारी भार नहीं
ટીકા જે નારકાએ પૂભવેામાં હિંસા, અસત્ય આદિ પાપકર્માનું સેવન કર્યુ હોય છે તેમને પરમાધામિકા દ્વારા તેમનાં તે રૌદ્ર (ભય‘કર) કૃહ્યાનું સ્મરણ કરાવવામાં આવે છે. જેવી રીતે હાથીના મ`સ્થળમાં અ’શના પ્રહાર કરીને તેની પાસે ભાર વહન કરાવવામાં આવે છે, એજ પ્રમાણે વજ્રમય અંકુશ આદિના પ્રહાર કરીને તેએ નારકા પાસે ભારવહન કરાવે છે. અથવા એક, એ ત્રળુ જીવેાને તેમની પીઠ પર રેહણુ કરાવીને, અ‘કુશ આદિના પ્રહાર કરીને તેને ચલાવે છે. અથવા જેવી રીતે થની 'સરી સાથે જોડેલા બળદોને આર લેાકીને ચલાવવામાં આવે છે. એજ પ્રમાણે નારકીને પણ 'ડા, ભાલાં, આદિ શસ્ત્રો વડે મારી મારીને તેમની પાંસે મળજખરીથી ભાર વહુન કરાવવામાં આવે છે. જ્યારે તે નારકા તેમની
| SR No. | 009304 |
| Book Title | Sutrakrutanga Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1969 |
| Total Pages | 730 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sutrakritang |
| File Size | 46 MB |