Sutrakrutanga Sutram Part 01

SR No.: 009303
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1969
Total Pages: 701
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_sutrakritang
File Size: 38 MB

Page 413

समयाबोधिनी टीका प्र श्रु अ ? उ ३ प्रवेक्तिवादिनामनर्थप्रदशनम् ३०९
___ यत्-स्वमताग्रही पुरुषो यत्र स्वस्य मतिर्निविष्टा भवेत् तत्रैव स्व युक्ति यर्थी कश्चिदपि प्रतिपाद्य स्वमत' स्थापयति । किन्तु · निष्पक्षपुरुषः स्वबुद्धि तत्रैव स्थापयति यत्र तत्त्वनिर्णायिका युक्ति गच्छतीति ॥१५॥'
सम्प्रति पूर्वोक्तवादिनामनर्थ प्रदर्शयन्नाह-सूत्रकार:-“असंखुडा" इत्यादि।
ni
T
:
M.
. असंबुडा अनादीयं, भमिहिंति पुणो 'पुणो ।
कप्पकालमुवति ठाणो ओसुरकिविसिया ॥१६ IF]
1 . छाया - ' ' ..... असंवृता अनादिकं भ्रमिष्यन्ति पुनःपुनः ।
कल्पकालमुत्पधन्ते स्थाना आसुरकिल्विपिकाः ॥ १६ 'आग्रही पुरुप युक्ति को वहीं घसीट ले जाना चाहता है, जहाँ उसकी बुद्धि (श्रद्धा) जमी हुई है, किन्तु जो पक्षपात रहित होता है वह युक्ति के अनुकूल श्रद्धा करता है. ॥१॥", 1. अर्थात् स्वर्मत' का आग्रह रखने वाला पुरुष अपनी बुद्धि जहां निविष्ट है अर्थात् जिस पर वह श्रद्धा रखता है, उसी "ओर जैसे तैसे युक्ति को घसीट' कर अपने मत की स्थापना करता है किन्तु निष्पक्ष मनुष्य अपनी बुद्धि को वहीं स्थापित करता है, जहाँ तत्त्व निर्णायक युक्ति होती है ॥१५॥
अब सूत्रकार पूर्वोक्तवादी को दोष दिखलाते हुए कहते हैं-"असंवुडा"
शब्दार्य का ये 'असंबुडा-असंवृताः इन्द्रिय जयसे रहित अर्थात् इन्द्रियके वश बने हुए लोकं अणादीय-अनादिकम्' “आदि रहित इस अनन्त संसारमें "पुणो-पुणो-पुनः पुनः वार वार 'भमिहिंति-भ्रमिष्यन्ति' भ्रमण करेंगे तथा - અ આગ્રહી પુરુષ યુકિતઓંછું ખેંચીને ત્યાં જ લઈ જવા માગે છે કે જ્યાં તેની બુદ્ધિ (શ્રદ્ધા) જામી હોય છે પરંતુ જે માણસ પક્ષપાતથી રહિત હોય છે તે યુકિતને અનુકૂળ શ્રદ્ધા રાખે છે, એટલેકે પોતાને જ મતનો આગ્રહ રાખનાર પુરુષ જેમા શ્રદ્ધા ધરાવતું હોય છે, તે તરફ જ યુક્તિને તાણીને ચીને પોતાના જ મતનું પ્રતિપાદન કરનારી વિચિત્ર દલીલો કરીને પોતાના મતની સ્થાપના કરે છે પરંતુ નિષ્પક્ષ મનુષ્ય તો પિતાની બુદ્ધિ (શ્રદ્ધા) ની ત્યા જ સ્થાપના કરે છે કે જ્યા તત્વનિર્ણાયક યુક્તિ હોય છે , હવે સૂત્રકાર પૂર્વોકત મંતવાદીઓના દોષ પ્રગટ કરીને તેમને કેવું ફળ પ્રાપ્ત થાય छे ते मतावे छ "असं वुडा" त्याह- ..
शाय-'असं वुडा-असं वृता' 'न्द्रिय, न्यथा सहित अर्थात् न्द्रियना १२ मनेस । 'अणादीय- अनदिकम्' हि विनाना मा मनन्त समारमा 'पुणो-पुणो-पुन पुन'