________________
समयार्थ बोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. १ चार्वाकादिवौद्धान्तवदिनामफलवादित्वम् २३९ सनद्वारेण-अजराऽमरनित्यमुक्तवेदान्तमात्रवेद्याऽऽत्मानं नित्यशुद्धमुक्तस्वभावं ज्ञात्वा संसारसागरकार्यविशिष्टमज्ञानं जगदुपादानभूतं विनाश्य, निरतिशयसुखमात्रात्मकं मोक्षमवाप्य कृतकृत्यो भवति ॥१९॥
इदानीं सूत्रकारः चार्वाकादि वौद्धान्तवादिनामफलवादित्वमाविष्कर्तुमाह -'ते'इत्यादि ।
मूलम्ते णावि संधि णचाणं न ते धम्मविओ जणा। ९ १० ११ १२ १३ १६ १४ १५ १७ जे ते उ वाइणो ऐवं. न ते ओहंतराऽऽहिया ॥२०॥
- छायाते नापि संधि ज्ञात्वा खलु न ते धर्मविदो जनाः।
ये ते तु वादिन एवं न ते ओघन्तरा आख्याताः ॥२०॥ अनन्तर निष्काम कर्म की उपासना होती है । उपासना से जिज्ञासा उत्पन्न होती है । तब ज्ञानी गुरू को प्राप्त करके श्रवण, मनन और निदिध्यासन के द्वारा वेदान्त से ही जान ने योग्य अजर अमर और नित्यमुक्त तथा शुद्ध बुद्ध और मुक्त स्वभाववाले आत्मा को जानता है। तव संसारसागर के कार्य और जगत् के उपादान रूप अज्ञान को नष्ट करता है । उसके पश्चात सर्वोत्कृष्ट मुखप्रय मोक्ष प्राप्त कर लेता है और कृतकृत्य हो जाता है ॥१९॥
अव सूत्रकार चार्वाक से लेकर बौद्धमत तक के वादियों को अफलवादी प्रकट करते हुए कहते हैं-"ते"इत्यादि। (બાદમાં) નિષ્કામ કર્મની ઉપાસના થાય છે. ઊપાસનાદ્વારા જિજ્ઞાસા ઉત્પન્ન થવાથી ગ્ય ગુરુ મેળવીને શ્રવણ, મનન અને નિદિધ્યાસન દ્વારા જ વેદાન્તમાથી જ જાણવા ગ્ય અજર અમર અને નિત્યમુકત તથા શુદ્ધ બુદ્ધ અને મુક્ત સ્વભાવવાળા આત્માને જાણે છે. ત્યારે જ તેઓ સંસાર સાગરના કાર્ય અને જગતના ઉપાદાન રૂપ અજ્ઞાનને નકરી નાખે છે. ત્યારબાદ સઋણ સુખમય મેક્ષને પ્રાપ્ત કરીને તેઓ કૃતકૃત્ય થઈ જાય છે. “ગાથા ૧”
હવે સવક ચાવાકેથી લઈને દ્ધિમત પર્યન્તનામતવાદીઓને અફલવાદી રૂપે પ્રકટ કરવા નિમિતે કહે છેકે “a” ઈત્યાદિ