Page Text
________________
-
-
अध्य० २. उ. ५ यद्वा लोकस्य पञ्चास्तिकायरूपस्य वि=विशेषम् ऊर्ध्वाधस्तियंग्गतिसुखदुःखायुःकारणकर्मरूपं द्रष्टुं शीलं यस्य स लोकविदर्शी। तदेवाह-'लोकस्ये' त्यादि। लोकस्य अधोभाग-निम्नभागं भवनपतिनारकादिनिवासस्थानरूपं जानाति-ज्ञानविषयीकरोति, एवम् , ऊर्च भागम्-उपरितनभागं सौधर्मकल्पादिरूपं जानाति, तथा तिर्यञ्च भाग मध्यभागं पशुपक्षि-मनुष्यादिनिवासस्थानरूपं जानाति, लोकविदर्शी येन कर्मविपाकेन यस्मॅिल्लोके यस्य प्राणिनो जन्म भवति तत्सर्व जानातीत्यर्थः। ____ यद्वा-'लोकविदर्शी ' लोकं परिग्रहावर्जनतत्परं गृद्धं विशेषेण द्रष्टुं शीलं यस्य स लोकविदर्शी। तदेव दर्शयति 'गृद्धः' इत्यादि । 'गृद्धः कामभोगमूच्छितो लोकः जनः अनुपरिवर्तमाना=चतुर्गतिषु भूयो भूयो जन्ममरणे प्राप्नुवन् वर्तते' नाम लोकविदर्शी है । अथवा पञ्चास्तिकायरूप इस लोक के उर्ध्वलोक, अधोलोक एवं तिर्यग्लोक के सुख दुःख और आयुबंध के कारणरूप कर्म को जानने का जिसका स्वभाव है वह भी लोकविदर्शी है। लोकविदर्शी भवनपति और नारकी आदि के निवासस्थानभूत अधोभाग को, तथा सौधर्मकल्पादि रूप उवभाग को और पशु, पक्षी, मनुष्यादिका निवासस्थानरूप मध्य लोक को जानता है। कहने का तात्पर्य यह है कि लोकविदर्शी जिस कर्मके विपाक से जिस लोक में जिस जीव का जन्म होता है उस सब विषय को भलीभांति जानता है। ___अथवा परिग्रहादिक के उपार्जन तथा संग्रह करने में तत्पर और कामभोग में मूच्छित ऐसे इस लोक को विशेष रीति से देखने का जिस का स्वभाव है वह भी लोकविदर्शी है। वह यह बात भी जानता है कि जो प्राणी कामभोगों में आसक्त हैं वे चतुर्गतिरूप इस संसार में बारવિદશ છે, અથવા પંચાસ્તિકાયરૂપ આ લેકને, ઉદ્ઘલેક, અલોક અને તિર્યલેકના સુખદુઃખ અને આયુબંધના કારણરૂપ કર્મને જાણવાને જેને સ્વભાવ છે તે પણ લેકવિદશ છે. લેકવિદેશી ભવનપતિ અને નારકી આદિના નિવાસસ્થાનભૂત અધોભાગને, તથા સૌધર્મકલ્પાદિરૂપ ઉદર્વભાગને, અને પશુ, પક્ષિ, મનુષ્યાદિના નિવાસસ્થાનરૂપ મધ્યલકને જાણે છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કેલોકવિદશી જે કર્મના વિપાથી જે લેકમાં જે જીવને જન્મ થાય છે તે બધા વિષયને સારી રીતે જાણે છે.
અથવા પરિગ્રહાદિકનું ઉપાર્જન, તથા સંગ્રહ કરવામાં તત્પર અને કામજોગોમાં મૂચ્છિત એવા આ લેકને વિશેષ-રીતિથી દેખવાને જેને સ્વભાવ છે તે પણ લોકવિદશી છે. તે એ વાત પણ જાણે છે કે-જે પ્રાણી કામગોમાં આસક્ત છે તેનું ચતુર્ગતિરૂપ આ સંસારમાં વારંવાર જન્મ અને મરણ થયા કરે છે.
| SR No. | 009302 |
| Book Title | Acharanga Sutra Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 780 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_acharang |
| File Size | 52 MB |