Page Text
________________
अध्य० २. उ. १.
८१
किं कृत्वा संयमानुपालनतत्परा भवेदित्याह - ' अन्तरं च खलु इमं सम्प्रेक्ष्य' इमं=तपःसंयमकरणरूपम् अन्तरम् = अवसरम्, च= समुच्चये, खलु निश्चयेन सम्प्रेक्ष्य =सम्यग्दृष्ट्वा अनन्तकालदुर्ल ममानुपजन्मार्यक्षेत्रशोभनकुलोत्पत्तिबोधिलाभसर्वविरतिप्राप्तिरूपावसरोऽनादौ संसारे जीवेन लब्ध इत्यनुभूय “ धीरो मुहूर्तमपि नो प्रमादयेत् " धीरः = परीप होपसर्गसहने दृढः संयमी नो प्रमादयेत् = प्रमादं न कुर्यात् । भी संयम का सेवन जीवों के अनन्तकर्मों की निर्जरा का कारण हो तो इस में कौनसी अचरज की बात है ? |
अज्ञानी जीव करोड़ो भवों से भी जितने कर्मों की निर्जरा नहीं कर सकता है उतने कर्मों की निर्जरा तीन गुप्ति के धारक -संयमी महात्मा उच्छ्वास मात्र में कर देता है, यह सब महिमा संयम की ही है इसी लिये संयम भाव अचरजकारी है । इसलिये मनुष्य जन्म को सफल बनाने के लिये यह आवश्यक कर्तव्य है कि संयम का आराधन किया जावे | यह दृढ़ विश्वास रखना चाहिये कि - संयमप्राप्ति की योग्यता मनुष्यजन्म में ही है, इसमें भी यदि अनार्य क्षेत्र में जन्म हुवा वहां अनार्यों की संगति मिली तो जिस प्रकार कड़वी तुंबड़ी के संग से दूध की हालत होती है ठीक यही हालत इस आत्मा की भी हो जाती है । रातदिन दुर्विचारों का उनकी संगति में पड़ने से तांता लगा रहता है, धर्म कर्मका उस अवस्था में भान नहीं रहता - बेहोशी का नशा ही सवार रहता है, मेरा शुभ कर्तव्य क्या है ? हेय क्या है ? उपादेय क्या है ? भक्ष्य क्या है ? अभक्ष्य क्या है ? इत्यादि समस्त वानों का विचार उससे दूर रहता है ।
અજ્ઞાની જીવ કરોડો ભવેાથી પણ જેટલા કર્મોની નિર્જરા નથી કરી શકતા તેટલા કર્મોની નિરા ત્રણ ગુપ્તિના ધારક સચી મહાત્મા ામમાત્રમાં કરી લે છે, આ બધા મહિમા મધ્યમા જ છે. માટે સંયમભાવ અચરજકારી છે, માટે મનુષ્યજન્મને સફળ બનાવવા માટે એ આવશ્યક કર્તવ્ય છે કે સય. મનુ આરાધન કરવામાં આવે. એ દૃઢ વિશ્વાસ રાખવા જોઈ એ કેસયમ પ્રાપ્તિની ચેાગ્યતા મનુષ્યજન્મમાં જ છે તેમાં પણ કદાચ અનાર્ય ક્ષેત્રમાં જન્મ થયા ત્યાં અનાર્યાંની સંગતિ મળી તો જે પ્રકારે કડવી તુંબડીના સંગથી દૂધની હાલત થાય છે કીક તે જ હાલત આ આત્માની પણ થાય છે, રાતદિવસ દુર્વિ ચારાનુ તેની ગતિમાં પડવાથી તાંતો લાગ્યા રહે છે, ધર્મકર્મનું આ અવ સ્થામાં ભાન નહિ રહેતું હાવાથી બેહેાગીના નશા રહ્યા કરે છે. મારૂં શુભ કર્તવ્ય शुं छे ? ऐय शुछे ? उपाय शुं छे ? लक्ष्य शुछे ? लक्ष्य शुठे ? हत्यादि समस्त
११
| SR No. | 009302 |
| Book Title | Acharanga Sutra Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 780 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_acharang |
| File Size | 52 MB |