________________
माचारासो टीकाप्रज्ञापकदिशापेक्षया उर्ध्वम् उर्घ दिश्यवस्थित पर्वतशिखरमासादहाघुपरिभागस्थम्, अधः अधोदिश्यवस्थित भूमिगृहादिकं, तिर्यक्रमाच्यादिदिवस्थित विदिवस्थितं च गृहभित्तिमासादादिकं, प्राचीनं-तिर्यपदस्य विवरणमेतत् । प्राच्यां दिशि विधमानं पदार्थजातम्, एतचोपलक्षणम्-अन्या अपि तियंग्दिशा विज्ञेयाः । यद्वा-माचीनमिति-अधिरितयन्दिगन्वयि, तेनोधिस्तियन्दिश्ववस्थित, प्राचीन पुरातनम्-आधुनिकशिल्पिदुष्करतयाऽऽश्चर्यकारि पदार्थजातं, पश्यन् चक्षुापारयन, रूपाणिःचक्षुतिया परिणतानिरूपवदन्याणि शालमन्जिकादीनि स्यादिरूपाणि वा पश्यति ।
टीकार्य-प्रज्ञापक-दिखने वाले की) दिशा की अपेक्षा ऊर्व दिशा में पर्वत के शिखर पर तथा प्रासाद या महल आदि के ऊपरी भाग में स्थित, भौंहरा आदि अघोदिशा में स्थित, पूर्व आदि तिरछी दिशाओं में स्थित तथा विदिशाओं में स्थित दीवार, हवेली और महल
आदि को देखता है । मूल में आये हुए 'पाईण' अर्थात् 'प्राचीन' शब्द को तिरछी दिशा का विवरणरूप समझना चाहिए । अथवा 'प्राचीन' पद ऊर्च, अधः और तिर्यक् सभी दिशाओं के साथ संबंध रखता है । तात्पर्य यह निकला कि ऊर्व दिशा में स्थित अघोदिशा में स्थित तथा तिरछो दिशामें स्थित प्राचीन अर्थात् आधुनिक शिल्पकारों के लिए दुष्कर होने से आश्चर्य उत्पन्न करने वाले पुराने पदार्थों की ओर नजर करता हुआ सुन्दर पुतलियों वगैरह को तथा स्त्री आदि के रूप को देखता है ।
ટીકાથ–પ્રજ્ઞાપક જનારની) દિશાની અપેક્ષા ઉદર્વ દિશામાંપર્વતના શિખર પર તથા પ્રાસાદ અથવા મહેલ આદિના ઉપર ભાગમાં, સ્થિત, સેંથરા આદિ અદિશામાં સ્થિત, પૂર્વ આદિ તિરછી દિશાઓમાં સ્થિત, તથા વિદિશાઓમાં રિત ભીંત, હવેલી અને મહેલ આદિને દેખે છે. મૂલમાં આવેલે “જ” અર્થાત્ પ્રાચીન શબ્દને તિરછી દિશાના વિવરણપ સમજવો જોઈએ, અથવા પ્રાચીન પદ ઉદ4, અધર અને તિફ સર્વ દિશાઓની સાથે સંબંધ રાખે છે. તાત્પર્ય એ નિકળે છે કેઉર્વ દિશામાં સ્થિત, અદિશામાં સ્થિત, તથા તિરછી દિશામાં સ્થિત પ્રાચીન અર્થાત આધુનિક શિલ્પકારો માટે દુષ્કર હોવાથી આશ્ચર્ય ઉત્પન્ન કરવાવાળા પુરાણા પદાર્થોની તરફ નજર કરતા થકા સુંદર પુતળીઓ વગેરેને તથા સ્ત્રીઆદિના રૂપને દેખે છે,
