________________
R
२०२
' . ' आचाराने वा देवो वा आसम् ?," इति पूर्वनन्मस्मृतिस्य शान, तथा-"इत: अस्माल्लोकाद च्युता-पियुक्तमेत्य जन्मान्तरे इह चतुर्गतिरूपे संसारे को भविष्यामि ? चतुः गतिपु कीदृशीं गतिं माप्यामि" इत्यागामिजन्मविषपकं निश्यात्मकं ज्ञानं च न भवतीत्यर्थः । भावदिशाविषयकमपि ज्ञानं नास्ति कियतांचित् संजिनाम् , असंज्ञिनां तु जीवानां नास्त्येव दिशाज्ञानमिति का चार्वा तेपामिति भावः ॥ सू.३॥
संसारिणां स्वगत्यागतिज्ञानं न भवतीत्युक्तम् , संपति तज्ज्ञानं यथा भवति तत् प्रदर्शयितुमाह-' से जं पुण' इत्यादि।
-
-
-
से जं पुण जाणेजा, सहसम्मड्याए, परवागरणेणं अण्णेसि अंतिए वा मनुष्य था या देव था ?," इस प्रकार की पूर्व जन्म की स्मृति, और "इस भव से च्युत होकर अगले जन्म में चार गतियों में से कौन गति पाऊँगा ," इस प्रकार का आगामी जन्म सम्बन्धी निश्चयात्मक ज्ञान नहीं होता। कितने ही संजियों को भी भावदिशा-विषयक ज्ञान नहीं होता। असंज्ञी जीवों को तो दिशा का ज्ञान होता ही नहीं ॥ सू० ३ ॥
. संसारी जीवों को अपनी गति और आगति का ज्ञान नहीं होता, यह बतलाया जाचुका, अब यह कथन किया जाता है कि वह ज्ञान किस प्रकार हो सकता है ?
-से जं पुण' इत्यादि।
मूलार्थ सहसम्मति से (परोपदेश के बिना ही सहज ज्ञानसे) पर को धागरणा ( स्पष्टीकरण ) से, दूसरों के समीप से सुनकर जाने कि मैं पूर्व दिशा હતે, મનુષ્ય હોત અથવા દેવ હો” આ પ્રમાણે આગલા જન્મની સ્મૃતિ અને “આ ભવથી નીકળીને આગલા હવેના જન્મમાં ચાર ગતિમાંથી હું કઈ ગતિમાં જઇશ. અથવા હું કઈ ગતિ પામીશ ? આ પ્રમાણે આગામી–હવે પછી થવાવાળા જન્મ સંબંધી નિશ્ચયાત્મક જ્ઞાન થતું નથી; કેટલાક સંજ્ઞાઓને (સંસીને ) પણ ભાવદિશા-વિષયનું જ્ઞાન થતું નથી. અસંસી જીવેને દિશાઓ સંબંધીનું જ્ઞાન यतुं नथी. ॥3॥
. સંસારી જીને પોતાની ગતિ અને આગતિ વિશેનું જ્ઞાન નથી થતું, તે બતાવી ગયા છીએ હવે તે કહેવામાં આવે છે કે તે જ્ઞાન કેવી રીતે થઈ શકે છે - से जे पुण' त्यादि
મૂલાથ-સહસંમતિથી, (બીજાના ઉપદેશ વિના પણ સહજ જ્ઞાનથી), બીજાની साथी (२५टी २४थी), winni• पालथी - Antan छु
