________________
___ ::.. चारामले ... समयावलिकादिक्ष्मकालस्तु · मर्यादिज्योतिप्काणां ।। गत्या । नावगम्यः, अतिसूक्ष्मत्वात् । तस्मात् कालव्यवहारोऽर्धत्तीयद्वीप एवं | अतृतीयद्वीपाहिजीवानामायुप्कादिगणना तु मनुष्यक्षेत्रमसिद्धप्रमाणेनैव भवतीति ज्ञेयम् । }}} ..., एकोऽपि कालोऽतीतानागतपर्यायभेदैरनन्ता, अत एव भगवता-"अणताणि य दयाणि कालो पुग्गल जंतवो", इत्युपदिप्टम् । वर्तमानसमयस्य तु पर्यायत्वेष नानन्त्यम् , एकरूपत्वात् ।
निश्चयनयेन तु "लोकव्यापी काला' इत्यवसीयते, अत एव भगवता"धम्मो अधम्मो आगासं कालो पुग्गल जंतवों । एस लोगोत्ति पन्नत्तो जिणेहि वरदसिहिं" । इत्यभिहितम् । धर्मोऽधर्म आकाशः कालः पुद्गला जन्तवः । एप लोक इति प्रज्ञप्तः, जिनवरदर्शिभिः । इति च्छाया।
काल यद्यपि एक ही है, तो भी' वह भूत-भविष्यपर्याय भेद से अनन्त है, इसीलिये भगवानने कहा है--' अणताणि य द्रयाणि कालो पुग्गल जंतयो' इति ।काल, पुद्गल और जीव, ये सभी अनन्त हैं। वर्तमान समय पर्यायसहित। होते हुए भी अनन्त नहीं है, क्योंकि वह एक ही है। ... ॥ । I '. .. .. निश्चयनय से तो काल लोकव्यापी माना जाता है, अतएवं भगवान ने कहा है--..."
"धम्मो अधम्मो आगास, कालो पुग्गल नंतवो । ...
एस लोगोत्ति पन्नत्तो जिणेहिं वरदंसिहि ..!! . . . .. । છે , જે કે કાલ એક જ છે તે પણ ભૂત ભવિષ્યના ભેદથી અનન્ત, છે, તેથી भगवान - अणताणि य दव्याणि, कालो पुग्गल जंतवो'.. इति, ६ पुस અને જીવ એ પ્રત્યે અનન્ત છે. વર્તમાન સમય મર્યાયસહિત હોવા છતાં અનન્ત નથી કેમકે તે એક જ છે.'
-, નિશ્ચયનયથી તે કાલ લેકવ્યાપી માનવામાં આવે છે આથી ભગવાને કહ્યું છે કે" धम्मो अधम्मो आगास कालो. पुग्गल जंतवो।। ।। ... .. ! !
एस लोगोत्ति पन्नत्तो जिणेहिं वरदसिहि ॥ . :. | . . ! ! • ' ' વરદ_કાલકને જેવાવાળાં જિને ભગવાને ધમસ્તિક, અધમસ્તિકાય, આકાશસ્તિકાય, કાલ, પુદ્ગલાસ્તિકાય અને જીવાસ્તિકાય, એજ લેક છે એમ છે.
