________________
o ghara mēm rahatē hu'z bahuta sārē ārambha-samārambha
(hinsāmaya kārya) karanē paratē haim, isali’ē usa daśā mēm sarva-virati ho nahīm sakatī. Ārambha-hinsā karatā hu’ā jīva mukta nahīm banatā. Grhastha jitanā tyāga karatā hai usaki utanī hi virati hõtī hai, śēsa avirati hõtī hai. Jo kucha bhi
tyaga nahim karata, vaha avirata hota hai. o Jaina darśana kahatā hai ki yathā sakti apanē kartavyām kā
nirvāha karatē hu’ē, dhīrē dhīrē mākṣa mārga para agrasara hõnā cāhi’ē.
. तीर्थंकर-अरिहंत-वीतराग पर्यायवाची हैं
जिन + आगम (जिनागम) की भाषा में भगवान को तीर्थंकर, अरिहंत तथा वीतराग भी बोलते हैं। तीर्थ
का शाब्दिक अर्थ है तैरने का साधन, और (संसार रूपी सागर से) तैरा देने का मार्ग बताने वाला 'तीर्थंकर'। अरि + हंत (=अरिहंत); जिन्होंने मोक्षमार्ग में बाधक रागरूपी दुश्मन को समाप्त कर दिया है - वे ‘अरिहंत' भगवान हैं। वीत + राग (=वीतराग); जिसका राग (मोह, लोभ, काम, मद आदि ) बीत गया है - वही 'वीतराग' है | इस प्रकार हम देखते हैं कि तीर्थंकर, अरिहंत और वीतराग तीनों
पर्यायवाची हैं।
• Tirthankara-arihanta-vitarāga paryayavāci haim
Jina + āgama (jināgama) kī bhāṣā mēm bhagavāna kā tīrthankara, arihanta tathā vītarāga bhī bõlatē haim. Tīrtha kā sābdika artha hai
tairanē kā sādhana, aura (sansāra rūpī sāgara sē) tairā dēnē kā mārga batānē vālā “tīrthankara'. Ari + hanta (=arihanta); jinhon nē
mākṣa mārga mēm bādhaka rāgarūpī dusmana ko samāpta kara diyā hai - vē‘arihanta' bhagavāna haim. Vīta + rāga (=vītarāga); jisakā rāga (mõha, lõbha, kāma, mada ādi) bīta gayā hai – vahī vītarāga' hai. isa prakāra hama dēkhatē haim ki tīrthankara,
arihanta aura vītarāga tīnām paryāyavācī haim.
47