________________
૪૨
૧૬ મું પાપસ્થાનક પર-પરિવાદ
પર પરિવાદ
નિંદા. બીજાના સાચા કે ખોટા દોષને બોલવા તે નિંદા છે.
બીજાના ગુણોથી ઈર્ષાવશ મેં નિંદા કરી હોય, બીજાની સમૃદ્ધિથી બળતરા કરીને મેં નિંદા કરી હોય, કોઈ પાસે સાંભળેલી વાતને વધારીને મેં નિંદા કરી હોય, દ્વેષથી બીજાને નીચો દેખાડવા, અળખામણો કરવા નિંદા કરી હોય, મારી દુકાનનો માલ વેચવા બીજા દુકાનદારની નિંદા કરી હોય... મને નોકરી મળે- નોકરીમાં પ્રમોશન મળે માટે નિંદા કરી હોય... મને અમુક છોકરી કે છોકરો મળે માટે બીજાની નિંદા કરી હોય... કશા જ કારણ વગર નિંદા કરી હોય..
પર પરિવાદ-માયા મૃષાવાદ
=
-
આ નિંદાના કુસંસ્કારો વશ થઈને ધર્મ માર્ગમાં આવ્યા પછી હું જ ધર્મિષ્ઠ મને જ ધર્મની ખબર પડે- લોકો મને જ સારો માને તેવી કુ-ઈચ્છાથી બીજા ધર્મ કરનારની નિંદા કરી હોય. બીજાને ધર્મની ખબર જ નથી એવું ઠસાવવા નિંદા કરી હોય.. હું ન માનતો કે પાળતો હોઉં એ ધર્મ કરનાર બીજાના સારા ગુણોનો અપલાપ કરેલ હોય.. જાહેર પ્રસંગે ભેગા થયેલા વક્તાઓનાં પૂર્વે બોલી ગયેલા વક્તાની વાતને તોડવાનો કે કાપવાનો ધંધો કરેલો હોય...ગુણાનુવાદ સભામાં જે તે અવસાન પામેલના ગુણ ગાવાને બદલે એના નામે પોતાના કે પોતાના ગુરૂઓના કે પોતાના સમુદાયના ગુણ ગાયેલા હોય તે બધાનું મિચ્છા મિ દુક્કડમ્, તેની હું માફી માંગું છું.
આ ભવમાં કે ભવોભવમાં જાણતા-અજાણતા નિંદા કરી હોય, કરાવી હોય કે અનુમોદેલ હોય તેનું મિચ્છા મિ દુક્કડમ્.
મારી નિંદા જે કરતા હોય તે જીવો સુખી થાય, ધોબી પૈસા લઈને કપડા ધુએ છે. પરંતુ મારી નિંદા કરનાર તો પોતાની જીભેથી મારા અશુભ કર્મો વે છે. ૧૭ મું પાપસ્થાનક માયા-મૃષાવાદ
એકલી માયા (કપટ) કે એકલો મૃષાવાદ (જુઠ) જીવને સમાધિ મરણથી દૂર કરે છે તો પછી તે બંને ભેગા થાય ત્યારે તે માયા મૃષાવાદ કેટલા ભવ વધારે ? અજ્ઞાનતાથી જુઠું બોલનાર (મૃષાવાદી) ઓછા ચીકણા કર્મ બાંધે છે કેમકે જ્ઞાન થતા (સાચી વાત જાણતા) તે મિચ્છા મિ દુક્કડમ્ દે છે. પોતાની વાત ખોટી જાણતો હોવા છતાં કોઈ સાચી વાત જણાવે તે માનવા, સ્વીકારવા તૈયાર થતો