________________
સમાધિ મરણ
- ૩જું પાપસ્થાનક અદત્તાદાન જન સામાન્ય વ્યવહારમાં જેને “ચોરી' કહેવાય છે. ચોરી ન કરવી એમ ઉપદેશાય છે.
જૈન શાસનમાં અદત્ત (નહીં દીધેલું) આદાન (લેવું) = નહિ દીધેલું લેવું તેને મનાઈ ફરમાવેલ છે.
તે અદત્ત ચાર પ્રકારે બતાવેલ છે. (૧) તીર્થકર અદત્ત (૨) ગુરુ અદત્ત (૩) સ્વામિ અદત્ત (૪) જીવ અદત્ત.
“જીવ અદત્ત એ ચોરી છે.” એ વાત સમજવા, માનવામાં ખૂબજ ચિંતન જોઈએ... એક ઉદાહરણ જોઈએ.
એક માણસ શાક લે છે. શાક વેચવાવાળાને કહે તે પ્રમાણે પૈસા આપે છે પ્રાયઃ કોઈ આમાં ચોરી છે તેમ વિચારતા પણ નથી. પૈસા પુરા આપીને લીધેલ છે પછી ચોરી શું ? પૈસા પુરા દઈને લીધું તેથી સ્વામિ અદત્તનો દોષ નથી પણ જીવ અદત્તની ચોરી છે. તે શાકનાં જીવે શાક લેનારને છુટ નથી આપી કે મને લઈ જા. છેદ- સમાર-વઘારજે-રાંધજે-ખાજે. તે જીવ પરાધીન છે. તેને વાણી નથી માટે તે જીવ બોલી શકતો નથી. આ જીવ અદત્ત કહેવાય.
જે વસ્તુનો જે માલિક છે તેના દીધા વગર જે લેવું તે સ્વામિઅદત્ત.
ગુરૂ સંબંધિત વસ્તુનો પોતે ઉપયોગ કરવો, ગુરૂથી છુપાવીને કે ગુરૂની આજ્ઞા વગર વસ્તુ મંગાવવી-લેવી-રાખવી-બીજાને આપવી તે બધું ગુરૂ અદત્ત છે.
શ્રાવક, શ્રાવિકા પણ ગુરૂ આજ્ઞા વગર ખાનગીમાં નાના સાધુ-સાધ્વીને વસ્તુ આપે, લે-તે ગુરૂ અદત્ત છે.
નોંધ : પાંચમા આરામાં કપરો કાળ ચાલે છે તેથી કદાચ ગુરૂ વાત્સલ્યરહિત હોય અને નાના સાધુ અને સાધ્વીને સંયમોપયોગી વસ્તુની જરૂર હોય તે વિવેકપૂર્વક શ્રાવક-શ્રાવિકા આપે તો ત્યાં વાંધો નથી. દા.ત. કોઈ પાસે ગોચરી વાપરવાના પાત્રા નથી. વડીલો આપતા નથી, તો તેની જરૂરિયાત ગણાય તેથી તે અપાય, તેમાં દોષ નથી.
આ ભવમાં કે ભવોભવમાં મેં જે કાંઈ અદત લીધું હોય, લેવડાવેલ હોય, લેતાને સારો માનેલ હોય તેનું મિચ્છા મિ દુક્કડમ્.
હું બીજાનું લઈ લઉં, કોઈનું ખોવાઈ જાય અને મને મળે, કોઈપણ પ્રકારે
