________________
સમાધિ મરણ
ગચ્છાચાર્ય કહેવાય, ૧ ઉપાધ્યાય હોય તે ગચ્છ ઉપાધ્યાય કહેવાય. સ્થવિર હોય તે ગચ્છ સ્થવિર કહેવાય. આવા ૧ ગણના જુદા જુદા કુલના ઘણા ગચ્છો હોય. તે ગચ્છમાં કોઈ અનિવારીત પ્રશ્ન ઉદ્ભવે ત્યારે તે ગચ્છનું તે તે ગણના કોઈપણ કુલમાં વિસર્જન કરી દેવામાં આવે, આવા જે કુલો હોય તે દરેક કુલમાં ૧ આચાર્ય હોય તે કુલાચાર્ય કહેવાય. ૧ ઉપાધ્યાય હોય તે કુલોપાધ્યાય કહેવાય. સ્થવિરને કુલસ્થવિર કહેવાય. તે કુલમાં કોઈ અનિવારીત પ્રશ્ન ઉદ્ભવે ત્યારે તે કુલ જે ગણમાં હોય તે ગણમાં તેને વિસર્જન કરવામાં આવે. આવા જે ગણો વિચરતા હોય તેમાં ૧ આચાર્ય હોય તેને ગણાચાર્ય કહેવાય. તેમાં ૧ ઉપાધ્યાય હોય તેને ગણોપાધ્યાય કહેવાય. સ્થવિરને ગણસ્થવિર કહેવાય. આવા ગણમાં કોઈ અનિવારીત પ્રશ્ન ઉદ્ભવે ત્યારે તેને સંઘમાં ભેળવી દેવામાં આવે. તે સંઘમાં ૧ આચાર્ય હોય તેને સંઘાચાર્ય કહેવાય. જે ઉપાધ્યાય હોય તેને સંઘ ઉપાધ્યાય કહેવાય. સ્થવિરને સંઘસ્થવિર કહેવાય. પચીસમા તીર્થંકરરૂપ સંઘની વાત આ સંઘના સંઘાચાર્યને આશ્રયીને છે. પચીસમા તીર્થંકરરૂપ સંઘની વાતમાં શ્રાવક-શ્રાવિકા કદાપિ આવતા નથી. એટલે કે માત્ર ટ્રસ્ટી બની જનાર તો કોઈ ગણનાપાત્ર જ નથી. તેમ પૂ. સાધુસાધ્વીજીને “સંઘ” આમ કહે છે કે તેમ કહે છે અને સંઘ પચીસમો તીર્થંકર છે માટે અમે કહીએ તેમ સાધુ કે સાધ્વીએ કરવું જોઈએ તેમ કોઈ ટ્રસ્ટી માને કે બોલે તો તીવ્ર પાપકર્મ બાંધનાર અને સંઘની આશાતના કરનાર તથા સંસાર વધારનાર બને છે.
૮૭
સાથે એ પણ નગ્ન સત્ય છે કે વર્તમાનમાં કોઈ આચાર્યને સંઘાચાર્ય બનાવાય જ નહીં. તેવી વાત કરવી પણ ખોટી છે. કેમકે પ્રાયઃ કોઈમાં તેવું તાટસ્થ્ય-સ્થિરીકરણની ભાવના દેખાતા નથી પછી ફળની આશા રખાય જ કેવી રીતે ?
ભાવપૂર્વક મારા ચિત્તને ધર્મમાં સ્થિર કરીને જગતના સર્વે જીવોની પાસે ક્ષમા માગું છું. અને હું પણ સર્વને ક્ષમા આપું છું. (માફી માગું છું અને માફ કરૂં છું.) (૩)
ખામેમિ સવ્વ જીવે, સવ્વ જીવા ખમંતુ મે, મિત્તિ મે સવ્વભુએસુ, વેરું મર્ઝા ન કેણઈ.
