________________
સાધુ સાવી અંતિમ આરાધના વિધિ
મારા જે જે શરીર, ધન, કુટુંબ, ઉપકરણ, રૂપ, વિજ્ઞાન-જીવોની હિંસા વગેરે કરાવનારાં થયાં તે સર્વને પણ હું નિંદુ છું.
ગહિણિ ય મક્કાઈં જન્મ-મરણેસ જાઈં દેહાઈ, પાવેસુ પવત્તાઈ, વોસિરિઆઈ મએ તાઈં.
ભૂતકાળના અનંતા જન્મ-મરણોનાં જે જે શરીર આદિને ગ્રહણ કરીને મેં છોડી દીધા, તે પાપમાં પ્રવર્તતા (એવાં) શરીર વિગેરેને હું વોસિરાવું છું. (શરીર આદિ એટલે પાપમાં રહેલા તે પુદ્ગલોમય સર્વે.) (૨) ખામણાં (ક્ષમાપના) કરાવવા :
સાહણ સાહણીણ ય, સાવય સાધીઓ ચઉવિહો સંઘો, જે મણવર કાએહિં, સાઈઓ તં પિ ખામેમિ.
(સર્વ સાધુઓની, સાધ્વીઓની, શ્રાવકોની, શ્રાવિકાઓની એમ ચતુર્વિધ શ્રી સંઘની મન, વચન કે કાયા વડે જે જે આશાતનાઓ કરી હોય તે (સર્વે) ને હું નમાવું છું.
આયરિય ઉવજઝાએ, સીસે સાહસ્મિએ કુલ ગણે અ, જે મે કઈ કસાયા, સવ્વ તિવિહેણ ખામેમિ. સબ્યસ્સ સમણ સંઘમ્સ, ભગવઓ અંજલિ કરીઆ સીસે, સવ્વ ખમાવઈત્તા, ખમામિ સવ્વસ્ટ અવયં પિ.
૨ સવ્વસ જીવરાસિસ, ભાવઓ ધમ્મ નિતિય નિયચિત્તો સવું ખમાવઈત્તા, ખમામિ સવ્વસ્ટ અહયં પિ. ૩
આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, શૈક્ષ (નવ દિક્ષીત), સાધર્મિકો, કુલ અને ગણ એ સર્વ પ્રત્યે મેં જે જે કષાયો કર્યા હોય કે કરાવ્યા હોય તેને) ત્રિવિધ (મન-વચનકાયાથી) ખમાવું છું. (૧)
પૂજ્ય શ્રમણ સંઘને બે હાથે મસ્તકે અંજલિ કરીને સર્વની ક્ષમા માંગીને હું પણ સર્વને ખમું છું. (ક્ષમા કરું છું.) (૨)
જરૂરી નોધ : અહિં શ્રમણ પ્રધાન ચતુર્વિધ સંઘ અર્થ લેવાનો નથી. કેમકે ખામણાની શરૂઆતમાં જ પ્રથમ ચતુર્વિધ શ્રી સંઘને ખામણા કરેલ છે. અહિં “સંઘ” શબ્દમાં અત્યારે આપણી લુપ્ત થયેલી પ્રાચીન શાસન વ્યવસ્થાનો સંઘ લીધેલ છે.
ઓછામાં ઓછો નવ સાધુનો ૧ ગચ્છ હોય, તેમાં ૧ આચાર્ય હોય તે
