________________
એકવીસમું અધ્યયન
સમુદ્ર પાલીય
પાલિત શ્રાવકઃ ચંપા નગરીમાં પાલિત નામનો એક વણિક શ્રાવક રહેતો હતો. તે મહાત્મા ભગવાન મહાવીરનો શિષ્ય હતો.
તે શ્રાવક નિગ્રંથ પ્રવચનમાં વિદ્વાન હતો. વહાણ દ્વારા વેપાર કરતાં કરતાં તે એકવાર પિહંડ નામના નગરમાં આવી પહોંચ્યો. ત્યાં કોઇ વેપારીએ પોતાની પુત્રી તેને પરણાવી. થોડો સમય વિત્યા બાદ ગર્ભવતી પત્નીને લઇને તે પોતાને દેશ જવા નીકળ્યો.
સમુદ્રપાલનો જન્મઃ સમુદ્ર યાત્રા દરમિયાન પાલિત શ્રાવકની પત્નીએ પુત્રને જન્મ આપ્યો. સમુદ્ર યાત્રામાં જન્મ થવાથી તેનું નામ ‘સમુદ્રપાલ” રાખ્યું.
સમુદ્રપાલનો ઉછેર તથા પાણીગ્રહણઃ તે શ્રાવક ક્ષેમકુશળ પોતાને ઘરે ચંપાનગરીમાં આવી ગયો અને સમુદ્રપાલ સુખરૂપ મોટો થવા લાગ્યો. તે બોતેર કલાઓ અને નીતિમાં નિપુણ થયો. તેના પિતાએ રૂપવતી રૂપિણી (રુકમણી) નામની કન્યા સાથે તેના લગ્ન કર્યા.
એકવાર તે મહેલના ઝરૂખામાં બેઠો હતો ત્યારે દેહાંત દંડને પામેલા પુરુષને વધ્યસ્થાન પર લઇ જવાતો જોઇને સમુદ્રપાલના અંતરમાં કર્મ અને તેના ફળ વિષયક ગહન વિચારધારા પ્રવાહિત થઇ. પરિણામે તેને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થયું. અશુભ કર્મ અને તેના ફળથી મુક્ત થવા સંયમ માર્ગ શ્રેષ્ઠ છે, એવી સમજણ સાથે દિક્ષા અંગીકાર કરી.
મુનિધર્મની શિક્ષા સમુદ્રપાલ મુનિ મહાક્લેશકારી મહામોહોત્પાદકપરિગ્રહ અને સ્વજનોના મોહરૂપ મહાભયજનક આસક્તિનો સંપૂર્ણપણે ત્યાગ કરીને ચારિત્રધર્મમાં અભિરુચિ રાખવા લાગ્યા.
તે વિદ્વાન મુનિ અહિંસા, સત્ય, અસ્તેય, બ્રહ્મચર્ય અને અપરિગ્રહ આ પાંચ મહાવ્રતોને સ્વીકારી જિનોપદિષ્ટ ધર્મનું આચરણ કરવા લાગ્યા. સર્વ જીવો પર અનુકંપા રાખીને, કઠોર વચનોને ક્ષમાપૂર્વક સહન કરીને તે બ્રહ્મચારી
૮૭
