________________
અઢારમું અધ્યયન સંજયીય
સંજય રાજાનું પૂર્વ જીવનઃ પંચાલ દેશના કાંડિલ્ય નગરમાં વિશાળ સેના, હાથી-ઘોડા વગેરેથી સંપન્ન સંજય નામના સુવિખ્યાત રાજા એક દિવસ શિકાર કરવા નીકળ્યા. ( વિશાળ અશ્વસેના, ગજસેના, રથસેના તેમજ પાયદળ સાથે નીકળેલા રાજા ઘોડાપર આરૂઢ થઇને કેસર બાગમાં હરણાંઓને બાણથી વીંધીને મારવા લાગ્યા.
કેસર બાગમાં કર્મ ક્ષય કરનાર અને આશ્રવો રોકનાર તપોધની અણગાર ધ્યાન કરી રહ્યા હતા.
મુનિને જોઇને રાજા ભયભીત થયા. તે વિચારી રહ્યા કે હું કેટલો પુણ્યહીના અને હિંસક વૃત્તિનો છું. મેં મુનિનું દિલ દુભાવ્યું.
રાજાએ ઘોડા ઉપરથી ઊતરીને અણગારના બન્ને ચરણોમાં વંદન કર્યા અને કહ્યુંઃ ભગવ! આ અપરાધ માટે મને ક્ષમા કરો.
પરંતુ ધ્યાનસ્થ અણગારે કાંઇ પ્રત્યુત્તર આપ્યો નહિં. આથી રાજા બોલ્યા કે હું એટલા માટે ભયભીત છું કે તપસ્વી અણગાર કોપાયમાન થાય તો પોતાના તેજ વડે કરોડો મનુષ્યો ને ભસ્મ કરી શકે છે.
રાજાને મુનિનો ઉપદેશઃ હે રાજન! તું મારા તરફથી નિર્ભય બની જા અને અન્ય જીવો માટે અભય દાતા બની જા. અનિત્ય એવા આ સંસારમાં હિંસામાં શા. માટે રચ્યો પચ્યો રહે છે? શા માટે આસક્ત થઇ રહ્યો છે?
મનુષ્યનું જીવન, શરીરનું રૂપ એ બધું વીજળીના ચમકારા જેવું ક્ષણિક છે. તો તું પરલોકનું હિત કેમ વિચારતો નથી?
મૃત્યુ સમયે રાજય, ધન ભંડાર વગેરે છોડીને જવું પડશે. તો પછી આ
૬૯
