________________
બારમું અધ્યયન હરિકેશીય
હરિકેશબલ નામના મુનિ ચાંડાલકુળમાં ઉત્પન્ન થયેલ હતાં પરંતુ પૂર્વ પુણ્યોદયથી શ્રેષ્ઠ ગુણોના ધારક અને જીતેન્દ્રિય બન્યા હતા.
ઇર્યા સમિતિ-એષણા-ભાષા સમિતિ, ઉચ્ચાર આદ પરિષ્ઠાપના સમિતિ અને ઉપકરણ લેવા મૂકવા સંબંધી આયાણ ભંડમત્ત નિખેવણિયા સમિતિનું અને મનોગુપ્તિ, વચનગુપ્તિ અને કાયગુપ્તિનું પાલન સાવધાની પૂર્વક કરતા હતા. સમ્યક્ સમાધિ સંપન્ન હતા.
તપથી સૂકાયેલા શરીર વાળા જીતેન્દ્રિય મુનિ બ્રાહ્મણોનો યજ્ઞ જ્યાં ચાલી રહ્યો હતો ત્યાં યજ્ઞ મંડપમાં પધાર્યા.
તેમના જીર્ણ, મલિન વસ્ત્રો તથા પાત્ર વગેરે ઉપકરણોવાળા મુનિને આવતાં જોઇને અનાર્યો (બ્રામણો) તેમનો ઉપહાસ કરવા લાગ્યા, હસવા લાગ્યા. અને કહેવા લાગ્યા કે તું કોણ છો રે? અહીં તું કઇ આશાથી આવ્યો છે?
તે સમયે મહામુનિ પ્રત્યે ભક્તિભાવ રાખનાર હિંદુકવૃક્ષ વાસી યક્ષ મહામુનિના શરીરમાં પ્રવેશ કરીને આ પ્રમાણે કહેવા લાગ્યો -
હું શ્રમણ તપસ્વી, સંયમી અને બ્રહ્મચારી છું, ધનસંપત્તિ અને પરિગ્રહનો ત્યાગી છું. તેથી બીજા દ્વારા બનાવાયેલા ભોજનમાંથી ભિક્ષા ગ્રહણ કરવા અહીં આવ્યો છું.
તમારા લોકોનું ઘણું બધું ભોજન ખવાઇ રહ્યું છે, અને હું ભિક્ષાજીવી છું એમ જાણીને મને અલ્પ આહાર આપીને લાભ પ્રાપ્ત કરો.
(યક્ષે કહ્યું) સારા પાકની આશાએ ખેડૂત ઊંચી ભૂમિમાં બીજ વાવે છે તેવી જ આશાથી નીચી જમીનમાં પણ વાવે છે. તમે પણ એવી જ શ્રદ્ધાથી મને દાન
૪૫
