________________
અગિયારમું અધ્યયન બહુશ્રુત મહિમા
અધ્યયનનો ઉપક્રમઃ જે બાહ્ય અને આત્યંતર સંયોગોથી સર્વથા મુક્ત, ગૃહત્યાગી, ભિક્ષુ છે, તેના આચારને અનુક્રમથી પ્રગટ કરીશ; તે મારી પાસેથી સાંભળો.
અબહુશ્રુતનું સ્વરૂપઃ જે કોઇ ભિક્ષુ શ્રુતજ્ઞાન રહિત છે, અહંકારી છે, રસાદિમાં લુબ્ધ છે, મન અને ઇન્દ્રિયોનો નિગ્રહ કરતો નથી, વારંવાર અસંબદ્ધ વાર્તાલાપ કરે છે તથા જે અવિનીત છે; તે બહુશ્રુત થવાને પાત્ર નથી.
શિક્ષાજ્ઞાન પ્રાપ્તિમાં બાધક પાંચ કારણઃ પાંચ અવગુણ છે જેને કારણે શ્રુતજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થઇ શકતી નથી. તે આ પ્રમાણે છેઃ ૧) અભિમાન ૨) ક્રોધ ૩) પ્રમાદ ૪) રોગ ૫) આળસ
જ્ઞાન પ્રાપ્તિમાં સહયોગી આઠ કારણોઃ ૧) જે હાંસી મજાક ન કરે ૨) જે ઇન્દ્રિયો અને મનનું દમન કરનાર હોય ૩) જે બીજાના મર્મ ઉઘાડનાર ન હોય ૪) જે સદાચારથી રહિત ન હોય ૫) જે કલંકિત ચારિત્રવાળો ન હોય ૬) જે રસલોલુપ ન હોય ૭) ક્રોધના કારણો ઉપસ્થિત થવા છતાં જે ક્રોધ ન કરતો હોય ૮) સત્યનિષ્ઠ હોય તે શિક્ષાજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી શકે.
ܗ
અવિનીત અને વિનીતના લક્ષણઃ ચૌદ પ્રકારના અવગુણ યુક્ત ભિક્ષુ અવિનીત કહેવાય છે. તે નિર્વાણ પ્રાપ્ત કરી શકતો નથી. તે ચૌદ સ્થાનો આ પ્રમાણે છેઃ
૪૦
૧) જે નિરંતર ક્રોધ કરે છે ૨) જે ક્રોધ લાંબો સમય સુધી ટકાવી રાખે છે ૩) જે મિત્રને છોડી દે છે ૪) શાસ્ત્રજ્ઞાન મેળવીને અભિમાન કરે છે. ૫) જે પોતાના દોષો બીજા પર નાખે છે ૬) જે મિત્રો પર પણ ક્રોધ કરે છે ૭) જે અત્યંત પ્રિય મિત્રના પણ અવર્ણવાદ બોલે છે ૮) જે આગ્રહયુક્ત ભાષા બોલે છે ૯) જે
