________________
છઠ્ઠું અધ્યયન
ક્ષુલ્લક નિર્ગથીયા
અવિદ્યા ફળઃ જેટલા અવિદ્યાવાન પુરુષો છે તે બધા પોત-પોતાના માટે દુઃખ ઉત્પન્ન કરનારા છે. અજ્ઞાનને કારણે મૂઢ બનેલા તે બધા અનંત સંસારમાં વારંવાર ભ્રમણ કરે છે.
તેથી પંડિત સાધક અવિદ્યાના ફળનો વિચાર કરીને સંસારમાં જન્મમરણના વિવિધ સ્થાનોને જાણીને પોતાના આત્મા વડે સત્ય શોધે અને વિશ્વના દરેક જીવ પ્રત્યે મૈત્રીભાવ ધારણ કરે.
આ સંસારમાં પોતાના કરેલા કર્મોથી પીડિત વ્યક્તિને માતા-પિતા, પુત્રવધુ, પત્ની, પુત્રો કે અન્ય સ્વજનો તેના દુઃખોથી રક્ષણ કરવા સમર્થ નથી.
સમ્યક્દષ્ટિ સાધક ઉપરોક્ત સત્યને સમજે, વિચારે અને આ સંસારના સંબંધીઓ અને પદાર્થો પ્રત્યેની આસક્તિ અને સ્નેહના બંધનનું છેદન કરે. પરિચય વધારવાની અભિલાષા ન કરે અર્થાત્ તેમના પ્રત્યેનો મમત્વ ભાવ ત્યાગી
ગાય, ઘોડા વિ. પાલતુ પશુઓ, નોકર-ચાકર આ બધાનો ત્યાગ કરીને સંયમ પાલન કરવાથી સાધક ઇચ્છિત અવસ્થાઓ પ્રાપ્ત કરી શકે.
પોતાના દુષ્કર્મોથી પીડિત જીવને સ્થાવર-જંગમ સંપત્તિ, ધન-ધાન્ય, ઘરવખરી આદિ કોઇ પણ પદાર્થ દુઃખથી મુક્ત કરવા સમર્થ નથી.
સર્વપ્રાણીઓની બધી અવસ્થાઓ પોતાના કર્મ અનુસાર જ હોય છે. પોતાનું જીવન બધાને પ્રિય હોય છે. આમ જાણી સાધક કોઇ પણ પ્રાણીની હિંસા ન કરે, ન કરાવે તથા હિંસાથી ઉત્પન્ન થતાં ભય અને વેરભાવથી નિવૃત્ત બને.
૨૦
