________________
ક્રિયાનુષ્ઠાન કરે છે, તે મિથ્યાત્વ અને રાગદ્વેષ રહિત થઇને અલ્પ સંસારી બને
છે.
જે જીવો જીનવચનો અનુસાર ક્રિયાનુષ્ઠાનોથી દૂર રહે છે, તે અજ્ઞાની પ્રાણીઓ બાલ મરણ અને અકામ મરણ કરીને અનંત સંસારમાં પરિભ્રમણ કરે
- બાલ મરણઃ અજ્ઞાન અવસ્થામાં થતાં મરણને બાલ-મરણ કહે છે. તેનાથી જન્મ મરણની પરંપરા વધે છે.
પંડિત મરણઃ સમજણ પૂર્વક સ્વેચ્છાએ શરીરનો ત્યાગ કરીને અનશનની. આરાધનાપૂર્વક મૃત્યુ થાય, તેને પંડિત મરણ કહે છે.
અકામ મરણઃ ઇચ્છા વિના પરવશપણે થતા મરણને અકામ મરણ કહે છે.
સકામ મરણઃ સંસાર પરિભ્રમણથી મુક્ત થવા સ્વેચ્છાએ સમાધિભાવે મૃત્યુનો સ્વીકાર કરવો, તે સકામ-મરણ છે.
આલોચના શ્રવણની યોગ્યતાઃ
સાધક જીવનમાં આલોચનાનું અત્યંત મહત્ત્વ છે. પાપની આલોચના ના થાય ત્યાં સુધી ચારિત્રની શુદ્ધિ થતી નથી. શ્રમણની આલોચનાનું શ્રવણ કરનાર ગુરુમાં ત્રણ ગુણો હોવા આવશ્યક છે.
૧) ઘણા આગમોના જ્ઞાતા હોય, તે જ આલોચના કરનારના દોષોને સાંભળી, યોગ્ય પ્રાયશ્ચિત દ્વારા શુદ્ધિ કરાવી શકે.
૨) આલોચના કરનારને પૂર્ણ આત્મશાંતિ, સંતુષ્ટી થાય; તે તેની સમાધિ કહેવાય. તેને માટે આલોચના સાંભળનાર સ્વયં રાગ-દ્વેષ રહિત અને માધ્યસ્થ ભાવના ધારક હોય તો જ આલોચના કરનારને સમાધિ પ્રાપ્ત કરાવી શકે.
૩) ગુણગ્રાહી દષ્ટિ હોય તો જ આલોચના કરનારના અવગુણોની અસર સ્વયં પર ન થાય, અને તેના અન્ય ગુણોને લક્ષમાં રાખી તેના પર સમભાવ રાખી શકે.
૨૦૪
