________________
જે તે લેશ્યાના પરિણામના અંતિમ સમયે જીવનું મૃત્યુ થતું નથી કારણકે મૃત્યુ સમયની વેશ્યા જ નવા જન્મ સમયે અંતર્મુહૂર્ત સુધી રહે છે. નૈરયિકો અને દેવોમાં અવસ્થિત લેશ્યા હોય છે, તેથી તે જીવોને પૂર્વ ભવના અંતર્મુહૂર્તથી લઇને પછીના ભવના અંતર્મુહૂર્ત પર્યત એક જ વેશ્યા હોય છે. તેથી તેની વેશ્યાની સ્થિતિ પોતાના આયુષ્યથી બે અંતર્મુહૂર્ત અધિક થાય છે.
ચારે ગતિના જીવોને લેશ્યા પરિણામના પ્રથમ સમયે કે અંતિમ સમયે જન્મમરણ થતા નથી.
મુનિ વેશ્યાઓના સંપૂર્ણ વર્ણન જાણીને અપ્રશસ્ત લેશ્યાઓનો ત્યાગ કરીને, પ્રશસ્ત લેશ્યાઓમાં સ્થિત રહે.
ઉપસંહારઃ
આત્મા પોતાના સ્વતંત્ર પુરુષાર્થથી શુભ પરિણામો કરી શકે છે. રાગ-દ્વેષ, વેર-વિરોધ ઇત્યાદિ અશુભ પરિણામો માટે જીવને પુરુષાર્થ કરવો પડતો નથી કારણકે અનાદિકાળથી જીવ એવા પરિણામ કરતો રહ્યો છે તેથી તે પરિણામ જીવને સહજ છે. સાધક સમજણપૂર્વકના પુરુષાર્થથી અશુભ પરિણામ દૂર કરી શુભ પરિણામ ધારણ કરી શકે છે. તેમાં તેની સ્વતંત્રતા છે.
(ચોત્રીસમું અધ્યયન સંપૂર્ણ)
૧૮૦
