________________
૩૮) શરીર પચફખાણઃ
પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! શરીર પચફખાણ કરવાથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ શરીરના પ્રત્યાખ્યાન કરવાથી અર્થાત્ શરીર-મમત્વ અને શરીર પરિચર્યાના ત્યાગથી સાધક સિદ્ધોના અતિશય ગુણોને પ્રાપ્ત કરીને લોકના અગ્રભાગમાં પહોંચી જાય છે. શરીર મુક્ત આત્મા લોકાગ્રે જઇને નિજ સ્વરૂપમાં સ્થિત થાય છે.
૩૯) સહાય પચફખાણઃ
પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! સહાય પચફખાણ કરવાથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ બીજા મુનિઓની સહાય લેવાના પ્રત્યાખ્યાન કરનાર સાધક એકત્વ ભાવ પ્રાપ્ત કરે છે. તે વિગ્રહકારી શબ્દ, વાણીનો ક્લેશ, કષાય તથા મારાતારાની ભાવનાથી સહજ પણે મુક્ત થઇ જાય છે. તે સંયમ અને સંવરમાં વૃદ્ધિ કરતો સમાધિ સંપન્ન થઇ જાય છે.
૪૦) ભક્ત પચફખાણઃ
પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! ભક્ત પચફખાણ કરવાથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ આહાર પ્રત્યાખ્યાન અલ્પકાલિક અને મર્યાદિત સમયના અનશન રૂપ હોય છે, જયારે ભક્ત પ્રત્યાખ્યાન જીવન પર્યંતના અનશન રૂપ હોય છે. આજીવન અનશન વ્રત ધારણ કરવાથી જન્મ-મરણની પરંપરા ઘટી જાય છે.
૪૧) સદ્ભાવ પ્રત્યાખ્યાનઃ
પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! સદ્ભાવ પ્રત્યાખ્યાન કરવાથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ શરીર સંબંધી બાહ્ય પ્રવૃત્તિ અને આત્યંતર પ્રવૃત્તિનો પરિત્યાગ તે સદ્ભાવ પ્રત્યાખ્યાન. જે સમયે આત્માને કોઇ પ્રકારની ક્રિયા બાકી રહેતી નથી અને સર્વ પ્રકારે સંવર ભાવની પ્રાપ્તિ થાય છે, તે સમયે આત્મા ૧૪મા ગુણસ્થાનને પ્રાપ્ત કરે છે; તે અવસ્થાને અહીં સદ્ભાવ પ્રત્યાખ્યાન કહી છે. આ
૧૩૩
