________________
સત્યાવીસમું અધ્યયન
ખાંકીય
ગર્ગ કૂળમાં જન્મેલા ગર્ગ મુનિ, શિષ્ય સમુદાય રૂપ ગણને ધારણ કરનારા, શાસ્ત્ર વિશારદ સ્થવિર હતા. તે ગુરુ અને આચાર્યના ગુણોથી સંપન્ન હતા અને સ્વપરના સમાધિ ભાવોને જાળવી રાખવામાં સમર્થ હતા.
ગાડું ખેંચનાર સારો બળદ જેમ સારી રીતે ગાડું ખેંચી માલિકને જંગલ પાર કરાવે છે, તેવી જ રીતે યોગ-સંયમમાં સંલગ્ન વિનીત મુનિ સંસારને પાર કરે છે.
પરંતુ ગળીયા બળદને ગાડામાં જોડવાથી વાહકને કષ્ટ પરંપરાનો અનુભવ કરવો પડે છે. દુષ્ટ બળદ વાહકની ઇચ્છા અનુસાર ચાલતો નથી તેથી વાહકને ક્રોધ આવે છે. આમ વાહકની ચિત્ત સમાધિનો ભંગ થાય છે. તે બળદ વાહકને ઉચિત સ્થાને પહોંચાડી શકતો નથી.
તેમ મુક્તિ નગરની પ્રાપ્તિ માટે ધર્મરથમાં નિયોજિત કરવામાં આવેલા કુશિષ્યો પણ ધૈર્યને અભાવે સંયમનું સારી રીતે પાલન કરી શકતા નથી તેથી સ્વયં મોક્ષ પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી અને ગુરુને પણ વિક્ષેપ પાડે છે.
સ્થવિર ગર્ગ વિચારે છે કે મારા કોઇ શિષ્યને ઋદ્ધિનું ગૌરવ છે, કોઇ રસલોલુપ છે, કોઇ ક્રોધી છે, કોઇ ભિક્ષાચરી આળસ કરે છે, કોઇ યાચનામાં થતાં અપમાનથી ડરે છે; તેમને સમજાવતાં અહંભાવથી સામે બોલે છે. આજ્ઞાથી પ્રતિકૂળ આચરણ કરે છે.
ગળિયા બળદથી દુઃખી થનાર સારથિની જેમ અવિનીત શિષ્યોથી દુઃખી. થઇને ધર્મરથના સારથિ સ્થવિર ગર્ગમુનિ વિચારે છે કે મને આ દુષ્ટ શિષ્યોથી કાંઇ લાભ નથી. આમ વિચારી ગર્ગમુનિ કુશિષ્યોને છોડીને દઢતાથી તપસાધનામાં લીન થયા.
૧૧૧
