Page Text
________________
રીતે દાન દેવાથી દાનાંતરાય દોષ નાશ પામતો જાય છે. ગુણની પ્રધાનતા રાખીને દાન દેતાં દેતાં એવા ગુણો મને આ ભવમાં ભવાંતરમાં સારામાં સારી રીતે પ્રાપ્ત થાય તથા કોઇના વિશિષ્ટ ગુણો જોઇને એ ગુણવાન જીવોની સાથે ભવાંતરમાં મને સંયોગ પ્રાપ્ત થાય કે જેના કારણે ગુણવાનના સહવાસથી ગુણ પ્રાપ્ત કરતાં કરતાં સંપૂર્ણ ગુણોને પ્રાપ્ત કરી શકું એવી બુદ્ધિથી દાન દેવામાં આવે અને દાન દેતાં દેતાં ગુણનું લક્ષ્ય હોય તો જ્ઞાની ભગવંતોએ એ માગણી કરવાની છૂટ આપેલી છે. એ માગણીને નિયાણું કહેવાતું નથી. પુણ્ય પરની શ્રધ્ધા ક્ષયોપશમ ભાવે પેદા થશે પછી જ દાનાંતરાય નામનો દોષ જશે.
લાભાંતરાય દોષનું વર્ણન
આ લાભાંતરાય કર્મ જીવોને અનાદિકાળથી સર્વઘાતી રસે બંધાય છે અને અનાદિકાળથી દરેક જીવોને દેશઘાતી રસરૂપે ઉદયમાં હોય છે. જ્યારે દેશઘાતી રસના અધિક રસવાળા પુદ્ગલો ઉદયમાં હોય છે ત્યારે જીવોને કોઇપણ પ્રકારનો લાભ પ્રાપ્ત થઇ શકતો નથી અને દેશઘાતી અભ્યરસવાળા પુદગલોનો ઉદય હોય ત્યારે જીવોને જે પ્રમાણે ક્ષયોપશમભાવ પેદા થયેલો હોય તે પ્રમાણે લાભની પ્રાપ્તિ થાય છે.
(૨) લોમાહારનું વર્ણન :- જ્યારે જીવો શરીર બનાવ્યા પછી શરીરને વિશે જે રોમરાજી રહેલી હોય છે. એ રોમરાજીથી જે આહારના પગલોને ગ્રહણ કરે છે અને પરિણામ પમાડે છે તેને લોમાહાર કહેવાય છે. આ લોમાહાર જીવને શરીર પર્યાપ્તિથી પર્યાપ્ત થયા પછી શરીર જ્યાં સુધી ટકે ત્યાં સુધી લોમાહાર સમયે સમયે જીવને ચાલુ જ હોય છે. જ્યારે એ જીવ શરીરને છોડીને બીજા સ્થાનમાં જશે ત્યારે લોમાહાર બંધ થશે.
(૩) કવળાહારનું વર્ણન :- સામાન્ય રીતે જે જીવોને રસનેન્દ્રિય પ્રાપ્ત થયેલી હોય તે જીવોને કવળાહારની શરૂઆત થાય છે. એ રસનેન્દ્રિયના પ્રતાપે જીવોને જ્યારે જ્યારે જે જે પગલોનો આહાર મળતો હોય તે આહારના પગલોને ચાખવાનો સ્વભાવ, ચાખ્યા પછી અનુકૂળ લાગે તો ઉપયોગમાં લેવાનો અને અનુકુળ ન લાગે તો એને છોડીને બીજા આહારની શોધ માટે પ્રયત્ન કરવાનો સ્વભાવ અનાદિકાળથી રહેલો છે. આના કારણે જીવ આહાર કરે તો જ દોષ લાગે અને આહાર ન કરે તો દોષ ન લાગે એવું બનતું નથી. કારણ કે આહારની સંજ્ઞા અને આહાર કરવાની ઇચ્છા જીવોને સ્વાભાવિક રીતે રહેલી જ હોય છે. આને અવિરતીનો ઉદય કહેવાય છે. આ અવિરતીના ઉદયથી આખા દિવસમાં બે કે ત્રણ વાર કવળાહાર કરતો હોય તો પણ આખા દિવસનું કવળાહારનું પાપ લાગ્યા જ કરે છે. જેન શાસનમાં કવળાહારનો ત્યાગનું પચ્ચકખાણ કરાય છે. સામાન્ય રીતે જેને ઉપવાસ કરવો હોય એને આગલા દિવસે બે ટંકના ભોજનમાંથી એક ટંકના ભોજનનો ત્યાગ કરવાનું વિધાન છે. અને પારણાના દિવસે બે ટંકના ભોજનમાથી એક ટંકના ભોજનના ત્યાગનું વિધાન કહેલું છે. આ રીતે જ્યારે ઉપવાસ કરવામાં આવે ત્યારે ઉપવાસના આગલા દિવસે એક ટંકના કવળાહારનો ત્યાગ ઉપવાસના દિવસે બે ટંકના કવળાહારનો ત્યાગ અને પારણાના દિવસે બે ટંકમાંથી એક ટંકના કવળાહારનો ત્યાગ એમ ૪ ટંકના કવળાહારનો ત્યાગ કરે ત્યારે વાસ્તવિક ઉપવાસ ગણાય છે. આને ચોથભક્ત ઉપવાસ કહેવાય છે. ચોથભક્ત એટલે ચાર પ્રકારના ટંકના આહારનો ત્યાગ. કવળાહારના ત્યાગનું પચ્ચકખાણ જીવની સમાધિ માટે છે. જ્યાં સુધી જીવની સમાધિ ટકે ત્યાં સુધી કવળાહારના ત્યાગનું પચ્ચખાણ કરવું જોઇએ. કસનાડીમાંથી બસનાડીમાં જ જનાર જીવ વધુમાં વધુ ૩ સમય અણાહારી હોય. બસનાડીમાંથી ત્રસનાડીની બહાર અથવા બસનાડીની બહારના એક છેડેથી બસનાડીની બહારના બીજા છેડે જનાર જીવો ૪ અથવા ૫ સમય માટે
Page 61 of 76
| SR No. | 009168 |
| Book Title | 18 Dosho thi Rathit Arihant Parmatma |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Narvahanvijay |
| Publisher | Narvahanvijay |
| Publication Year | |
| Total Pages | 76 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |