Page Text
________________
માર્ગમાં દાખલ થઇ મોક્ષે જઇ શકે છે.
કેટલાક તથાભવ્યત્વવાળા જીવો એવા હોય છે કે જે જીવોની એવી કોઇ ભવિતવ્યતા અને ભારેકર્મીતાના કારણે દુઃખનાજ અનુબંધ પડ્યા કરે અને છેક છેવટના ભવ સુધી દુઃખ દુઃખ અને દુઃખી ભોગવતા ભોગવતા મોક્ષે જાય. જેમણે છેલ્લે ભવે પણ પાપના અનુબંધો નિકાચીત રૂપે ભોગવવાના બાકી હોય કે જેના પ્રતાપે તે છેલ્લા ભવમાં અનેક પ્રકારના પાપોનું આચરણ કરતા જાય, દુ:ખ ભોગવતા જાય. અને છેલ્લે ભવ્યત્વ પરિપાક થતાં પોતાના આત્માનું કલ્યાણ સાધી મોક્ષે પહોંચી જાય. જેમકે દ્રઢ પ્રહારી. આદિ જીવોની જેમ એવા તથાભવ્યત્વવાળા અનંતા જીવો હોય છે. આથી જેમ જેમ શાસનમાં સુખ ભોગવતા ભોગવતા મોક્ષે જનારા અનંતા હોય છે તેમ હિંસાદિ કમોને કરતા કરતા દુઃખ ભોગવતા ભોગવતા મોક્ષે જનારા જીવો પણ અનંતા હોય છે.
દ્વેષ મોહનીયનો ઉદય એકથી નવ ગુણસ્થાનક સુધી હોય છે. ક્રોધ કષાયના ઉદયમાંથી આ દોષ પેદા થાય છે. ક્રોધ કષાયનો ઉદય એકથી નવ ગુણસ્થાનક સુધી હોય છે માટે ત્યાં સુધી હોય છે. દ્વેષના ઉદયથી ઈર્ષ્યા, અસૂયા, માયા આદિ અનેક પ્રકારના દોષો જીવોમાં પેદા થાય છે. આથી જ્ઞાની ભગવંતો કહે છે કે રાગ જેટલો ખતરનાક છે એટલો જ જીવને દ્વેષ ભયંકર રીતે નુક્શાન કરનારો છે આથી જેમ કોઇ પદાર્થ પ્રત્યે રાગ ન થઇ જાય એ રીતે જીવન જીવવાનું કહ્યું છે. એવી જ રીતે સચેતન કે અચેતન પદાર્થ પ્રત્યે દ્વેષ પેદા ન થઇ જાય એની કાળજી રાખીને જીવન જીવવાનું કહેલું છે. કારણ કે જીવ પ્રત્યે દ્વેષ બુદ્ધિથી વેરાનુબંધ પેદા થઇ જાય તો સંખ્યાતા ભવોના અસંખ્યાતા ભવોના કે અનંતા ભવોના વૈરાનુબંધ પેદા થઇ શકે છે. એવી જ રીતે અચેતન પદાર્થો પ્રત્યે પણ જો દ્વેષ બધ્ધિ પેદા થઇ જાય તો વૈરાનુબંધ સંખ્યાતા અસંખ્યાતા કે અનંતા ભવો સુધીના થઇ શકે છે.
- સુખમાં કે દુ:ખમાં કેવી રીતે જીવવું એ ભગવાનનું દર્શન શીખવે છે. રાગ દ્વેષને સંયમિત કરવા માટે ભગવાનનું દર્શન છે.
કોઇપણ રાગના પદાર્થો આવે તો રાગાદિ પ્રત્યે અભવ્ય જેવા બની જવાનું. ઉપરથી રાગ કરવા છતાં અંતરમાં એટલું સ્થિર રાખવાનું કે આ રાગ જ મારા આત્માની દુર્ગતિ કરાવશે.
અનુકૂળતાના રાગમાં વૈરાગ્ય રાખવો હજી સહેલો છે પણ પ્રતિકૂળતામાં સમાધિ રાખવી એ બહુ જ અઘરૂં છે.
મોહનીય કર્મના પાંચથી દશ એમ છ દોષોનું વર્ણન
(૫) હાસ્ય, (૬) રતિ, (૭) અરતિ, (૮) શોક, (૯) ભય અને (૧૦) જુગુપ્સા મોહનીય કર્મ.
આ છ માંથી એક સાથે એક સમયે બંધ કરે તો ચારનોજ બંધ કરી શકે છે. (૧) હાસ્ય-રતિ-ભય-જુગુપ્સા અથવા (૨) અરતિ, શોક, ભય, જુગુપ્સા.
આ છ માંથી ઉદયમાં એક સાથે જીવોને એક સમયે ઉદય હોય તો એનો અથવા ત્રણના અથવા ચારનો ઉદય હોઇ શકે છે.
બેનો ઉદય હોય તો. (૧) હાસ્ય-રતિ અથવા અરતિ-શોક ત્રણનો ઉદય હોય તો.
Page 48 of 76
| SR No. | 009168 |
| Book Title | 18 Dosho thi Rathit Arihant Parmatma |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Narvahanvijay |
| Publisher | Narvahanvijay |
| Publication Year | |
| Total Pages | 76 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |