________________
ભાવાર્થ :- આ મિથ્યાદર્શન નામનો મોહ રાજાનો મહત્તમ અતિશય સ્પષ્ટપણે અદેવમાં દેવનો સંકલ્પ ઉત્પન્ન કરે છે, અધર્મમાં ધર્મ માનિતાને પેદા કરે છે અને અતત્વમાં તત્વ બુદ્ધિને પ્રગટ કરે છે તથા અપાત્રમાં પાત્રતાનો આરોપ કરે છે, અગુણોમાં ગુણનો ગ્રહ કરે છે અને સંસારના હેતુમાં નિર્વાણના હેતુ ભાવને કરે છે. ' અર્થાત મિથ્યાદર્શનને વશ પડેલા આત્માઓ અદેવમાં દેવપણાને અને દેવમાં અદેવપણાનો સંકલ્પ કરતા થઇ જાય છે. અધર્મમાં ધર્મપણાની અને ધર્મમાં અધર્મપણાની માન્યતા કરતા બની જાય છે. અતત્વમાં તત્વ બુધ્ધિને અને તત્વમાં અતત્વ બુધ્ધિને ધરતા થઇ જાય છે એટલું જ નહિ પણ અપાત્રમાં પાત્રતાનો અને પાત્રમાં અપાત્રતાનો આરોપ અને અગુણોમાં ગુણપણાનો ગ્રહ તથા ગુણોમાં અગુણપણાનો ગ્રહ કરવા સાથે સંસારના હેતુમાં નિર્વાણના હેતુ ભાવનો અને નિર્વાણના હેતુમાં સંસારના હેતુ ભાવનો સ્વીકાર કરતા થઇ જાય છે.
- મિથ્યા દર્શનના આ કારમાં સ્વરૂપનો ખ્યાલ આપ્યા પછી એના સ્વરૂપના વિશેષ પ્રકારે ખ્યાલ આપવા એ મિથ્યા દર્શનમાં કેવી કેવી શક્તિઓ છે એનું વર્ણન કરતા કથાકાર પરમર્ષિ ક્રમાવે છે કે
હસિતો ગીત બિમ્બોક જાણ્યા ટોપ પરાયણાઃ | હતાઃ કતાક્ષ વિક્ષેપે નરી દેહાઈ ધારિણઃ || ૧ ||
કામાન્ધા: પરદારેષુ સક્તચિત્તા: ક્ષતપાઃ | સક્રોધા સાયુધા ધોરા વૈરિમારણ તત્પરાઃ || 8 ||
શાપ પ્રસાદ યોગેન લસત્ ચિત્તમલા વિલા: |
ઇશા ભો મહાદેવા લોકેડમેન પ્રતિષ્ઠતાઃ || 3 || ભાવાર્થ :- હાસ્ય, ઉચ્ચ સ્વરનું ગીત, કામના ચાળા, નટક્રિયા અને અહંકાર કરવામાં તત્પર કટાક્ષના વિક્ષેપોથી હણાયેલા નારીના દેહને શરીરના અર્ધા ભાગમાં ધારણ કરનાર, પરબારાઓમાં આસક્ત ચિત્તવાળા-લજ્જાથી રહિત-ક્રોધથી સહિત-આયુધને ધરનારા એજ કારણે ભયંકર અને વેરીઓને મારવામાં તત્પર તથા શ્રાપ અને પ્રસાદના યોગે પ્રકાશિત થતા ચિત્તના મલથી વ્યાપ્ત આવા પ્રકારના આત્માઓ કે જે દુનિયામાં માણસ તરીકે મનાવવા માટે પણ લાયક નહિ તેવાઆને આ. મિથ્યાદર્શન નામના મોહરાજાના મહત્તમલોકની અંદર મહાદેવ તરીકે પ્રતિષ્ઠિત કરેલા છે. “ભાવ અંધકરમમિથ્યાત્વાદિઅનાદિસિધશઓનું સુવિશિષ્ટવક્ષ”
યે વીતરાગાઃ સર્વજ્ઞાઃ યે શાશ્વત સુખેશ્વરાઃ | કિલષ્ટ કર્મ કલાતીતા: નિષ્કલાશ્વ મહાધિયઃ || ૧ || શાન્તક્રોધા ગતાટોપા હાસ્ય સ્ત્રી હતિ વર્જિતાઃ | આકાશ નિર્મલા ધીરા ભગવન્તઃ સદાશિવાઃ || 8 ||
શાપ પ્રસાદ નિર્મક્તા તથાપિ શિવ હેતવઃ | ત્રિકોટિ શુધ્ધ શાસ્ત્રાર્થ દેશકા: પરમેશ્વરાઃ || 3 ||
યે પૂજ્યાઃ સર્વ દેવાનાં યે ધ્યેયાઃ સર્વ યોગિનામ્ | યે ચાજ્ઞા કારણા રાધ્યા નિર્ધ્વપ્ન ફ્લ દાયિનઃ || 8 || - મિથ્યાદર્શનાખ્યન લોકેડનેન સ્તવીર્યતઃ | દેવાઃ પ્રચ્છાદિતા ભદ્ર ! ન જ્ઞાયને વિશેષત: || ૫ ||
Page 20 of 76