18 Dosho thi Rathit Arihant Parmatma

SR No.: 009168
Original Sutra Author: N/A
Author: Narvahanvijay
Publisher: Narvahanvijay
Total Pages: 76
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 20 MB

Page 11

વિચારવાનું છે. માટે જ જ્ઞાની ભગવંતો એ જ્ઞાનની કિંમત અને જ્ઞાનની મહત્તા મુકેલી છે.
આ રીતનું રહેલું અજ્ઞાન ખટકે છે ખરું?
ચૌદપૂર્વ ભણી ઉપશમ શ્રેણિ સુધી પહોંચીને/પડેલા જેમ નિગોદમાં અનંતા જીવો રહેલા છે એવી જ રીતે નરકમાં અસંખ્યાતા જીવો રહેલા છે. પૃથ્વીકાય આદિમાં પણ અસંખ્યાતા રહેલા છે આથી અજ્ઞાનને ઓળખીને દૂર કરવાનો પ્રયત્ન કરવો જોઇએ. આથી આગળ વધીને જ્ઞાની ભગવંતો કહે છે કે
કઠું કરેસિ અપદં મેસી અત્યં ચયસિ ધમ્મટ્યા
ઇર્ષા ન ચયસિ મિચ્છત્ત વિસલવ જેણ વકૃહિસિ || ૧ || ભાવાર્થ :- કોઇ જીવ અનેક પ્રકારે કષ્ટ ક્રિયા કરે તથા પંચાગ્નિ સાધના તપશ્ચર્યાદિ કરે-પાંચે ઇન્દ્રિયોને વશ કરવા સારૂં ઇન્દ્રિયોને દમે. ધર્મને માટે ધન પ્રમુખનો ત્યાગ કરે એટલા સર્વ કાર્યો કરે પરંતુ જો એક મિથ્યાત્વને નથી છોડતો તો તેની ક્રિયા સર્વે વિષના ઓલવા સરખી-અશક્ય-કદાગ્રહ-હઠરૂપ જાણવી. તે જીવ સંસાર સમુદ્રમાં ડૂબે છે કારણકે એક મિથ્યાત્વ છતાં સર્વે ક્રિયા સંસારના હેતુરૂપે જાણવી.
અજ્ઞાનને જ્ઞાન પેદા કરીને નાશ કરાય છે.
જ્ઞાન કોને કહેવાય ? આત્માના જ્ઞાનાદિ સ્વભાવનો જે લાભ-તેનો જે સંસ્કાર-એનું જે કારણ એ જ્ઞાન કહેવાય છે. એટલે કે આત્મામાં અનંતજ્ઞાનાદિ જે રહેલા છે તે આત્માનો પોતાનો સ્વભાવ છે. એના. સિવાયના જે જ્ઞાનાદિ આત્માના વિભાવ રૂપે છે. એટલે કે જ્ઞાનાદિ ગુણો સિવાયના જે પદાર્થો શરીર-ધન-કુટુંબ ઇત્યાદિ એ પદાર્થો પ્રત્યે મારાપણાની બુધ્ધિ-આસક્તિ-રાગાદિ એ આત્માનો પોતાનો સ્વભાવ નથી પણ વિભાવ દશા કહેવાય છે. એ રીતે વારંવાર વિચારણાઓ પેદા કરી કરીને-એ વિચારોને સ્થિર કરવા એ આત્મસ્વભાવ. જે જ્ઞાનાદિ પેદા કરવામાં સહાયભૂત થાય છે એ સ્વભાવનો સંસ્કાર જે દ્રઢ કરવો એજ વાસ્તવિક જ્ઞાન કહેવાય છે. એટલે કે જીવ અનાદિ કાળથી સંસારમાં પરિભ્રમણ કરતો કરતો. અનંતીવાર ધર્મ સામગ્રી સંપન્ન મનુષ્ય જન્મ પામે છે. એ મનુષ્ય જન્મમાં ધર્મની આરાધના કરતાં કરતાં ભગવાનના ગુણોનું સ્મરણ કરતાં-ચિંતન કરતાં-વિચારણા કરતાં કરતાં એ ગુણો એ મારા પોતાના ગુણો છે કારણ કે ભગવાન પણ આત્મા છે હું પણ આત્મા છું. ભગવાને પોતાના ગુણો પુરૂષાર્થ કરીને પેદા કરેલા છે. એ પુરૂષાર્થ એમને જે કર્યો એમાં જે પોતાના દોષો એ ગુણોને દબાવવામાં સહાયભૂત થતાં હતા એ દોષોને ઓળખીને સંપૂર્ણ દૂર કર્યા ત્યારે તેમના ગુણો સંપૂર્ણ રૂપે પેદા થયા એમ હું એજ ભગવાનના ગુણોને જોતાં જોતાં મારા દોષોને ઓળખતો જાઉં અને ઓળખીને એને કેવી રીતે દૂર કરવા એનો પ્રયત્ન કરતો થાઉં તો જ હું મારા ગુણોને પેદા કરી શકું. આથી ભગવાનના ગુણોનું ચિંતન-મનન કરી એ ગુણો પેદા કરવા માટે પોતાના દોષોને ઓળખીને દોષોને દૂર કરવા પ્રયત્ન કર્યો એમ હું પણ એમણે કરેલા પ્રયત્ન મુજબ દોષોને દૂર કરવા માટે પ્રયત્ન કરું તોજ મારા ગુણો પેદા થાય. આવી વિચારણા ભગવાન પાસે કરતાં-સાધુ પાસે કરતાં તથા ઘર-ઓફીસમાં જ્યારે નવરા પડીએ ત્યારે કરતાં કરતાં સ્વદોષોને ઓળખવાનું એટલે કે મારામાં કયા કયા દોષો છે એ દોષોના કારણે કયા કયા ગુણો પેદા થતાં નથી અને એ દોષોને દૂર કરતાં કરતાં કયા કયા ગુણો પેદા થાય એની વિચારણાઓ કરીને દોષોને ઓળખી શક્તિ મુજબ દોષોને દૂર કરવા પ્રયત્ન કરતો જાઉં આ રીતે દોષોને ઓળખવામાં અને ઓળખીને દૂર કરવામાં જે જ્ઞાનનો ઉપયોગ કરવો એ જ જ્ઞાનને જ્ઞાની ભગવંતો સમ્યગજ્ઞાન કહે છે એટલે કે જ્ઞાન રૂપે જ્ઞાન કામ કરતું થયું એમ કહેવાય છે.
આથી ભગવાનનું દર્શન સ્વદોષ દર્શન કરાવનારૂં અને સ્વદોષોને દૂર કરવા માટે પ્રેરણા આપી.
Page 11 of 76