________________
કહ્યું, “વત્સ ! આવો ખેદ ન કર. અમે તો મૃત્યુ પામીને અમર(દેવ) થયા છીએ. હવે વધુ શાસનસેવા કરીશું.” એ શબ્દોએ પુત્રને આશ્વાસન આપ્યું.
() ગામડે ગામડે ઊભા છે આવા પાળિયાઓ એક હતું નગર. એનો રાજા ભારે આતતાયી, અત્યંત ખતરનાક, રૈયતને ખૂબ રંજાડતો.
પણ પાપી-અતિ પાપી-નું પાપ ઝાઝું ચાલતું નથી. ગમે તે રીતે પાપાત્માઓની પાપલીલાઓનો અંત કોક તો લાવી જ દેતું હોય છે.
નગરની એક માતા. એને છ સંતાનો હતા. રાજાની આ તાનાશાહીથી એ વાજ આવી ગઈ હતી. એણે પોતાના છ યે પુત્રોને સમગ્ર પરિસ્થિતિ સમજાવી. તેણે સ્વપુત્રોને કહ્યું, “રાષ્ટ્ર, પ્રજા, ધર્મ અને સંસ્કૃતિ-બધા ય સર્વનાશની ખાઈમાં ખાબકી રહ્યા હોય તેવા સમયે વ્યક્તિગત પુણ્યનું જીવન મોજથી જીવતા રહેવું એના જેવો અપરાધ જગતમાં ભાગ્યે જ બીજો કોઈ હશે.”
આ વાત પુત્રોને બરોબર સમજાઈ. તેમણે સર્વનાશી પ્રલયસમા રાજાને સબક શીખવવાનું નક્કી
છ યુવાનોની ત્રણ ટૂકડી પાડવામાં આવી. પહેલાં બે યુવાનો તૈયાર થયા. માતાએ તેમને કંસાર જમાડ્યો. ઉત્તમ વસ્ત્રોથી તેઓ સજજ થયા. માતાની આશિષ પામીને તે યુવાનો રાજમહેલ તરફ જવા નીકળ્યા. કિલ્લા પાસે જતાં ચોકીદારોએ પડકાર્યા. રાજા પાસે જવાની તેમની માંગણીને દરવાનોએ નકારી નાંખી. બોલાચાલી શરૂ થઈ. એમાંથી ધિંગાણું થયું. અંતે બે ય યુવાનો ઘાયલ થઈને ઢળી પડ્યા. મૃત્યુ પામતા બન્નયના છેલ્લા શબ્દો હતા, “અન્યાયનો નાશ કરો.”
બીજા દિવસે બીજા પુત્રો તૈયાર થયા. એ જ રીતે માતાની આશિષ લઈને તેઓ પણ કિલ્લા પાસે આવ્યા. ચોકીદારો સાથે ભયંકર તુમુલ યુદ્ધ ચાલ્યું. એમની સંખ્યા ઝાઝી હતી. અંતે એ જ અંતિમ શબ્દો સાથે એમનું પણ વીર-મૃત્યુ થયું.
ત્રીજા દિવસે ત્રીજી ટુકડી નીકળી. હજારો લોકો આ બલિદાનોને અકથ્ય રીતે નિહાળી રહ્યા હતા. એમનો આત્મા જોરથી ઢંઢોળાતો હતો. એમના ઠંડા પડેલા લોહીમાં હવે કાંઈક ગરમી આવી ચૂકી હતી. - ત્રીજી ટૂકડીના જવાનોને કિલ્લા તરફ ધસતા જોઈને સહુના મોંમાંથી એક જ વાત નીકળી, કમાલ કરી છે એ સ્ત્રીએ ! પોતાના છેલ્લા બે પુત્રોને પણ પ્રજાના સુખ-શાન્તિ પાછા મેળવવા માટે હોમી રહી છે!”
આખા નગરમાં હાહાકાર વ્યાપી ગયો.
ચોથે દિવસે રાજાએ છોકરાંઓની માતાને બોલાવી. ભરી રાજસભામાં માતા સાથે મશ્કરીભર્યો વર્તાવ કરવાનું પણ રાજા ન ચૂક્યો. ખુશામતખોરો પણ રાજાનું મોં જોઈને ઠઠ્ઠી કરવાની ચાલ રમવા લાગ્યા. રાજાએ કહ્યું, “બાઈ! શું તને ખબર ન હતી કે મારી પાસે સત્તા છે? તે શા માટે તારા તમામ પુત્રોને વધેરાવી નાંખ્યા ?”
સરકારી દરબારીઓએ પણ રાજાની આ વાતમાં સૂર પુરાવતાં વિધાનો કર્યા.
વીર પુત્રોની માતા હરામખોર માણસોની આવી બધી ખુશામતખોરી જોઈને સમસમી ઊઠી. તેણે રાજાને કહ્યું, “મારા દીકરાઓએ પ્રજાના હિત માટે આ બલિદાન એટલા માટે આપ્યા છે કે તેઓ ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
જૈન મહાભારત ભાગ-૨