________________
રાજાની ધર્મશ્રદ્ધા સ્થિર થઈ ગઈ.
થોડોક પણ કરેલો ધર્મ કેટલું કામ કરી જાય છે તે ઉપર સાળવીની સત્યઘટના આપણે અહીં
જોઈએ.
દારૂત્યાગના પ્રભાવે શત્રુંજયાધિષ્ઠાતા બનતો સાળવી
એ સાળવી હતો. એ ભયાનક દારૂડિયો હતો.
ગામની સઘળી યુવતીઓ એનાથી નાસતી, છુપાતી ફરતી.
દારૂના દૈત્યે એના તન-મન તો નિચોવી લીધા હતા, પણ એના જીવનના બધા જ રસોને ચૂસી લીધા હતા.
ચોવીસે ય કલાકના નશામાં ચકચૂર બનીને પડી રહેતા સાળવીની દયા સહુને આવતી પણ સહુ
લાચાર હતા.
એક દિ’ એ ગામમાં કોઈ મુનિરાજ પધાર્યા. થોડા દિવસોનું ત્યાં રોકાણ થયું. એ દરમિયાન લોકોપકાર અર્થે તેમણે ગ્રામલોકો સમક્ષ દેશનાઓ આપી.
સદ્નસીબે સાળવીનું ઘર બાજુમાં હતું. કોક કલ્યાણમિત્ર ઢસડીને મુનિવરની પ્રથમ દેશનામાં જ તેને લઈ આવ્યો.
અને કમાલ થઈ ગઈ ! નશાબાજને દેશનામાં નશો દેખાણો. બીજે, ત્રીજે, ચોથે... છેલ્લે દિ’ પણ સ્વયંભૂ પ્રેરણાથી દેશનામાં આવતો રહ્યો. મુનિવરના અંતરમાંથી વલોવાઈને નીકળતી દેશનાના પ્રત્યેક શબ્દે શબ્દે સાળવીનું હૃદય વલોવાતું ચાલ્યું.
છેલ્લા દિવસની વાત છે.
ગુરુદેવ વિહાર કરવાની તૈયારી કરતા હતા તે વખતે કોક ગ્રામજને ગુરુદેવને કહ્યું, “આંગણાની બહાર સાળવી આવીને બેઠો છે અને ચોધાર આંસુએ રડે છે.”
ગુરુદેવ સાળવીની પાસે ગયા. માતાનું વાત્સલ્ય પણ જ્યાં વિસાતમાં નથી એવા ધર્મવાત્સલ્યથી ગુરુદેવે સાળવીનો બરડો પંપાળ્યો. સ્નેહભર્યા શબ્દોએ તેને આવકાર્યો.
સહુથી તિરસ્કારાતા સાળવીને આ અનોખી મા મળતાં અકથ્ય આનંદની લાગણીઓ પેદા થઈ. મુનિવરના પગ પકડી લઈને ચોધાર રોતી આંખે તેણે કહ્યું, “ગુરુદેવ! મને બચાવો. હું ભયંકર દારૂડિયો છું. આ લત કેમેય છૂટે તેમ નથી. નશો કરવામાં થોડુંક પણ મોડું થાય તો મારી બધી નસો તણાઈ જાય છે. હવે મારે શું કરવું ? આપની દેશના સાંભળ્યા પછી આ પાપ છોડવાને હું ખૂબ જ ઉત્તેજિત થયો છું. પણ તે માટે મારી કોઈ તાકાત નથી.”
ગુરુદેવે કહ્યું, “સાળવી ! ચિંતા ન કર. હું તને એક રસ્તો બતાવું. તું એટલી જ પ્રતિજ્ઞા કર પૂરા સંતોષથી દારૂ પી લીધા બાદ તારે એક દોરીની ગાંઠ મારી દેવી. આ દોરી તારી પાસે જ ખીસામાં રાખવી. જ્યારે દારૂની તલપ પાછી જાગે કે તરત ગાંઠ છોડી નાંખવી. દારૂનો નશો થઈ જાય પછી તરત જ ગાંઠ બાંધી દેવી. જેટલો સમય ગાંઠ બાંધેલી રાખે તેટલો સમય દારૂનો ત્યાગ. ગાંઠ છોડીને ફાવે તેટલો દારૂનો નશો તું કરી શકે.”
સાળવીને થયું કે, “મારા જેવા પાપીને વળી પ્રતિજ્ઞા કરવાની પુણ્યાઈ ક્યાંથી ? આ પ્રતિજ્ઞા તો સાવ સરળ છે.’’
એણે પ્રતિજ્ઞા લીધી. ગુરુદેવે વિહાર કર્યો.
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૫૬
જૈન મહાભારત ભાગ-૨