________________
જૈન શાસ્ત્રકારો જણાવે છે કે એક એવો કાળ ચાલતો હતો જે સમયના ઘણા જીવો ખૂબ શાન્તિથી જીવન જીવતા હતા, કલેશ-કંકાસથી બાર ગાઉ છેટા રહેતા હતા. વિષયવાસના પણ એ બધાની એવી પાતળી હતી કે જીવનના માત્ર થોડાક માસ બાકી હોય તે વખતે જ સંતતિ પ્રાપ્ત કરતા. ન હતો સંઘ અને ન હતો સંઘર્ષ, હતી ચોફેર વાયુમંડળમાં શાન્તિ, શાન્તિ, એકલી શાન્તિ.
આથી જ એ બધા જીવો મરીને સ્વર્ગે જ જતા, નરકમાં કોઈ જતું નહિ.
પણ તેમને માટે નરક ન હતી તેમ તેમના માટે મુક્તિ (મોક્ષ) પણ ન હતી. કેમ જાણે “સંઘર્ષ વિના મુક્તિ સંભવિત નથી એવો કોઈ લોકસ્થિતિનો સિદ્ધાન્ત સ્થાપિત થયો ન હોય !
અને કાળે પડખું બદલ્યું. ધીમે ધીમે સંઘર્ષ થતો ગયો, વધતો ગયો. બેચેની, અજંપો ઉત્પન્ન થતાં ચાલ્યા. આ સંઘર્ષોને કારણે જ સંઘ, રાયસંઘ, ધર્મસંઘ વગેરેની સ્થાપના થઈ. સંઘબળથી બાહ્ય સંઘર્ષોનો કબજો લેવામાં આવ્યો અને એ જ સંઘબળે ભીતરના કર્મો, વાસનાઓ વગેરે સાથે ખૂનખાર સંઘર્ષનો આદેશ આપ્યો.
અને...એ આંતર-જંગ આરંભાયો. અનેક આત્માઓ એ સંઘર્ષમાં વિજયી નીવડીને મુક્તિનું પરમપદ પ્રાપ્ત કરવા લાગ્યા.
આવું ક્યાંય સુધી વિરત અને અવિરતપણે ચાલ્યા જ કર્યું. પણ વળી કાળે પડખું બદલ્યું. મહામુનિ જંબૂસ્વામીજી પછી મુક્તિના દ્વારે લોખંડી ભોગળો દેવાઈ ગઈ.
પડતા કાળનો આરંભ થયો. એમ કરતાં કરતાં આપણો એકવીસમી સદીનો કાળ આવી લાગ્યો. બધા જ ક્ષેત્રોની ભ્રષ્ટતાઓ એકબીજાની સ્પર્ધાએ ચડીને ભીષણ તાંડવ ખેલતી અહીં જોવા મળે છે. ઉત્સાહભરપૂર કાર્યકરો અને અગ્રણીઓના દિલ બેચેન બની જાય એવું વર્તમાન પળોમાંથી પસાર થતી માનવજાતનું દર્શન છે.
અષાઢી મેઘલાઓની સાત સાત દિવસ અને સાત સાત રાત સુધી બારે ખાંગે વરસતી હેલીઓથી વાજ આવી જઈને ધરતીનો રહેવાસી ગગન સામે જોઈને અધીરો બનીને બરાડે કે, “ઓ મેઘરાજ ! હવે બહુ થયું. ખમૈયા કરો.” આવી જ કોઈ કણસતી વેદનાઓથી ઊભરાઈ ગયા છે અંતર સજજનો અને સંતોના; ઊભરાઈ ઊઠેલી ભ્રષ્ટતાઓના દર્શનથી સ્તો.
સહુ આછોપાતળો સધિયારો આપ્યા કરે છે કે, “હવે કાળ પલટાઈ જવાનો છે, અમુક સાલ પછી સૌ સારાવાના થવાના છે, હવે બહુ ચિંતા કરો મા.”
શું આ હૈયાધારણામાં ખરેખર વજૂદ છે? શું ખરેખર કાળ ફરી પાછું પડખું બદલવાનો છે? જો તેમ સાબિત જ થતું હોય તો તો ભયો ભયો.
આવી મિથ્યા હૈયાધારણાઓ શા માટે ? પણ તેવી સાબિતીનું કોઈ પણ ચિહ્ન, આછું-પાતળું ય આશાનું કિરણ ન જણાતું હોય તો આવી મિથ્યા હૈયાધારણાઓ શા માટે આપવી જોઈએ ?
જો મને પૂછો તો જે ભયાનક વેગથી નવી પેઢીની “સંસ્કારિતાનું ધોવાણ થઈ રહ્યું છે તે જોતાં સ્પષ્ટપણે લાગે છે કે કાળ ઘસઘસાટ ઊંઘી રહ્યો છે. આવી ઘનઘોર નિદ્રામાં પડખું બદલવાની કોઈ જ શક્યતા નથી. - હવે એક, બે, ત્રણ માણસો બગડતાં નથી, કુટુંબની એકેક વ્યક્તિના પાપે આખા ને આખા કુટુંબો સાંસ્કૃતિક જીવનપદ્ધતિથી બારસો ગાઉ દૂર ફેંકાઈને ફંગોળાઈ ગયા છે.
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૪૫
જૈન મહાભારત ભાગ-૨