Page Text
________________
જાય છે.
એક આત્માના જીવનમાં ઉન્નતતા લાવવા માટે તેને દયાળુ, પરગજુ, પ્રામાણિક, ત્યાગી, વિરાગી, વિરતિધર વગેરે બનાવવો જોઈએ; તેને સ્વાર્થી, લુચ્ચો, હિંસક, વિષયી વગેરે બનવા દેવો ન જોઈએ.
આ બે ય બાબતોને હાંસલ કરવા માટે બાળકક્ષાના જીવોને દંડ અને પ્રલોભન બે ય તત્ત્વોની યથાયોગ્ય જરૂર રહે. સરકારમાં દંડ છે અને પ્રલોભનો પણ છે, પરંતુ આ હકીકત કુદરતમાં ખૂબ વ્યવસ્થિત રીતે પડેલી છે. કુદરતમાં નરક વગેરે દુર્ગતિઓ છે અને સ્વર્ગ, અપવર્ગ વગેરે સદ્ગતિ અને પરમગતિઓ પણ છે. જ્યારે આ વસ્તુસ્થિતિ જ છે ત્યારે ધર્મે તેને જગત સમક્ષ મૂક્યા. હિંસા, જૂઠ, ચોરી આદિ કરવાથી દુઃખી થવું પડશે; દયા, પ્રેમ, પ્રામાણિકતા આદિથી સુખ મળશે, આ વાત ધર્મે પ્રગટ કરી. આથી પોતાના દુ:ખને તિરસ્કારતો જીવ દયાદિને સેવવા લાગે, હિંસાદિને ત્યજવા લાગે એ સહજ વાત છે. નરકાદિ પદાર્થો અતીન્દ્રિય છે એટલે તેમાં શ્રદ્ધા તો મૂકવી જ રહી. ધર્મજ્ઞોની અતિ ઉચ્ચ કોટિની સત્યવાદિતા, વીતરાગતા અને સર્વજ્ઞતાને લીધે તેમના દ્વારા કહેવાતી આ બધી બાબતો ઉપર ન દેખાય તો પણ શ્રદ્ધા મૂકી દેવાનું કામ અત્યંત સરળ બની જાય છે.
હવે આ રીતે જ્યારે એક જીવ પોતે દયાળુ વગેરે બને અને હિંસક વગેરે ન બને એટલે તેની સીધી અસર તેના સ્વજનો ઉપર થાય, પછી મિત્રજનો ઉપર થાય..એમ ક્રમશઃ અસર વ્યાપક થતી જાય. જીવનમાં ઉતરી ગયેલા ઉપદેશોને જોઈને કયા માણસને તેની અસર ન થાય ! આમ બીજા પણ અનેક આત્માઓ દયાદિનો સ્વીકાર કરે અને હિંસાદિનો ત્યાગ કરે તે સહજ છે.
આ રીતે ધર્મ એ એક જીવને દુર્ગતિમાંથી પડતો ધારી રાખીને, પકડી રાખીને તેના દ્વારા અગણિત જીવોની ધારણા કરે છે.
આજે ધર્મ ગૂંગળાય છે ભારતીય પ્રજાના મૂળમાં આવો એકાન્ત મોક્ષલક્ષી ધર્મ પડેલો હતો. રે ! ધર્મસેવન અને અધર્મત્યાગ તો તે પ્રજાના શ્વાસપ્રાણ બની ગયા હતા.
આ જ કારણે આ પ્રજાનું જીવનધોરણ ખૂબ જ ઉન્નત બની રહેતું. પરદેશી લોકો પણ ભારતીય પ્રજાના મન અને જીવનની ઉચ્ચ ગુણવત્તા જોઈને દંગ બની જતા. સ્વાર્થના સ્થાને પરાર્થ, અન્યાયઅનીતિના સ્થાને પ્રામાણિકતા, વિકારોની સામે સંસ્કાર, ભોગની સામે ત્યાગ, રાગની સામે વિરાગ વગેરે તત્ત્વો તેમને અત્યંત આશ્ચર્યમુગ્ધ કરી દેનારા બનતા.
પણ અફસોસ ! આવા ધર્મને આજે ગૂંગળાવીને મારી નાંખવાના પ્રયત્નો થઈ રહ્યા છે. જો ધર્મને મારીશું તો આપણે જ મરીશું. આપણે મરવું હોય તો જ ધર્મને મારી શકાય. આપણી જીવાદોરીને આપણે જ કાપી નાંખીએ તો આપઘાત છે. આજનો બુદ્ધિજીવી વર્ગ કેટલું બધું ખોટું કામ કરી રહ્યો છે ! આમાં બુદ્ધિ શું હશે?
વળી પ્રજામાં દયા વગેરેની જરૂરીયાત તો આજે ય જણાય છે અને હિંસા આદિનો ત્યાગ આજે પણ આવશ્યક છે. તેને માટે હવે સરકારી દંડ અને સરકારી પ્રલોભનો રજૂ કરાયા છે. પરંતુ આ બધું બૂઠું બની ચૂક્યું છે, કેમકે “સરકારીમાં કોઈને કશી શ્રદ્ધા રહી નથી. એ તત્ર આખું ય સ્વાર્થી, ધનલોલુપ, ખુરશી-લંપટ, દુરાચારી, અનીતિખોર છે એવી લાગણી પ્રજાકીય સ્તરમાં ખૂબ વ્યાપક બની ચૂકી છે. વાત પણ મહદંશે સાચી જ છે, કેમકે તે તત્રના લોકોમાં પણ ધર્મ તો લગભગ નથી જ.
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૨૩
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
| SR No. | 009165 |
| Book Title | Jain Mahabharat Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandrashekharvijay |
| Publisher | Kamal Prakashan |
| Publication Year | 2004 |
| Total Pages | 222 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 1 MB |