Page Text
________________
રસ્તા દ્વારા બન્યું છે. કાયદેસર રીતે તે લોકો વડે ઘૂત જિતાયો છે અને કાયદેસર રીતે વડીલોની સલાહથી બારવર્ષ વનવાસ વગેરે આપણા લલાટે અંકાયા છે. હવે આપણે તે વનવાસ પૂરેપૂરો ભોગવી લેવો જોઈએ. તેરમું ગુપ્તવાસનું વર્ષ પણ પૂરું કરી જ દેવું જોઈએ. “બીજાઓ અન્યાય કરે માટે આપણે પણ અન્યાય જ કરવો’ એ રાજકારણની ભાષા ભલે ગણાતી હોય પણ મને તે માન્ય નથી અથવા તમે મને રાજકારણનો ખેલાડી જ ન કહો, મને ધર્મકારણનો સેવક કહો. મને ખરેખર રાજકારણ ગમતું નથી. મને ધર્મ જ ગમે છે.”
આટલું બોલતાં ગદ્ગદ્ થયેલા યુધિષ્ઠિરે કહ્યું, “ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે. હું એનાથી વેગળો રહી શકું નહિ. ના, આપણે અન્યાયની સામે અન્યાય આચરીને નહિ પરંતુ “ન્યાય આચરીને બધું જ કરી શકીશું. રાજ પાછું લઈ શકીશું, વસ્ત્રાહરણના કાળા પાપનો બદલો લઈ શકીશું, વૈરની વસૂલાત પણ કરી શકીશું. પણ હા, ન્યાયમાર્ગે જ; અન્યાયને માર્ગે તો કદાપિ નહિ.
એક વાર તેર વર્ષની બે ય પ્રતિજ્ઞા વનવાસ અને ગુપ્તવાસની પૂર્ણ થવા દો પછી તમે મારો ઝપાટો જોઈ લેજો કે કેટલો કાતીલ નીવડે છે. પણ હાલ તો કશું જ ન થાય. મારી ખાતર-તમારા વડીલ બંધુની ખાતર-પણ તમે બધા હાલ તો શાન્તિથી, કશાય સંઘર્ષમાં ઉતર્યા વિના સમયની અવધિ પૂરી કરો.”
રાજા તરીકેના ગુણો યુધિષ્ઠિરમાં યુધિષ્ઠિરના આ અભિપ્રાયમાં ઉચ્ચારાયેલા શબ્દો, ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે' કેટલા બધા અનુપમ છે ! આ કેટલો ઊંચી કોટિનો ધર્માત્મા હશે ! સત્ય, ન્યાય, નીતિ, દયા વગેરે ગુણો એના આત્મા સાથે કેવા એકરસ થઈ ગયા હશે !
મહર્ષિઓ કહે છે કે, “બેઆબરૂ થવાની બીકથી જે લોકો પાપ કરતા નથી તે અધમ લોકો છે. પરલોકમાં સંભવિત દુર્ગતિના દુઃખના ભયથી પાપ નહિ કરનારા લોકો મધ્યમ કોટિના છે. પણ જેઓ સ્વભાવથી જ પાપ કરતા નથી – “પાપ તે કદાપિ થતું હશે ?' “ઢેફાં તે ખવાતાં હશે ?' આગને તે અડાતું હશે ?”—એવું સહજ રીતે બોલે છે તેઓ ઉત્તમ કોટિના માનવો છે.”
યુધિષ્ઠિરમાં રાજા તરીકેના તમામ ગુણો હતા. તુલસી મહારાજે રામચરિત-માનસમાં જે કહ્યું છે “ચાહીએ ધરમસીલ નરનાહુ એ યુધિષ્ઠિરને બિલકુલ સંગત છે. રામચન્દ્રજી પણ આવા જ મહાન રાજા હતા. તેમના અંગેનો એક પ્રસંગ જાણવા જેવો છે.
ચાહીએ ધરમસીલ નરનાહુ રામચન્દ્રજી વન તરફ પ્રયાણ કરી ગયા પરંતુ ભારતનું મન કેમેય માનતું ન હતું.
જેણે મોટાભાઈને વનવાસ અપાવ્યો એ પોતાની જ માતા હતી કૈકેયી, પરંતુ તો ય ભરતને તેની ઉપર તિરસ્કાર વછૂટી ગયો હતો.
એ કાળ સંતશાસનનો હતો. રાજા ઉપર પણ સંતોનું આધિપત્ય હતું. રાજ્ય તો રાજા જ કરતો, પરંતુ સંતો ઉચિત સમયે સૂચન કરતા રહેતા.
અયોધ્યાનું રાજ્ય રાજાવિહોણું કેમ રહી શકે ? એથી તો અંધાધૂંધી ફેલાય. વસિષ્ઠ ઋષિએ રાજસભા બોલાવી. ભરત પણ તેમાં ઉપસ્થિત રહ્યા. વસિષ્ઠ ઋષિએ ભરતને કહ્યું, “અયોધ્યાના રાજા તરીકે હવે તમારો અભિષેક કરવો જ પડશે. પ્રજાના હિતાર્થે તમે આ વાતનો સ્વીકાર કરો.”
અશ્રુભરી આંખે, હાથ જોડીને ભરત બોલ્યા, “ભગવન્! રાજા તો ધર્મશીલ હોવો ઘટે. પાપિણી માતાના પાપી પુત્રને જો આપ રાજ્યારૂઢ કરશો તો એના પાપે અયોધ્યાની ધરતી ઉપર સાત સમંદરોના પાણી ફરી વળશે (રસા રસાતલ જાઈહી તબહી). આથી લોકહિતાર્થે મારી આપને ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
| SR No. | 009165 |
| Book Title | Jain Mahabharat Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandrashekharvijay |
| Publisher | Kamal Prakashan |
| Publication Year | 2004 |
| Total Pages | 222 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 1 MB |