________________
અપરકંકા નગરી જીતવામાં શું મારું બળ જાણ્યું ન હતું કે હવે મારું બળ જાણવું હતું? આ પ્રમાણે કહીને પાંડવોના પાંચેય રથને લોહદંડ વડે ચૂર્ણ કરી નાંખ્યા અને તે ઠેકાણે ૨થમર્દન નામે નગર વસાવ્યું. પછી શ્રીકૃષ્ણે પાંડવોને દેશપાર કર્યા અને પોતે છાવણીમાં આવીને સર્વની સાથે દ્વારકામાં
આવ્યા.
પાંડવોએ પોતાના નગરમાં આવીને એ વૃત્તાન્ત કુન્તી માતાને કહ્યો એટલે કુન્તી દ્વારકામાં આવ્યા અને શ્રીકૃષ્ણને કહ્યું કે, “હે શ્રીકૃષ્ણ ! તમે દેશપાર કરેલા મારા પુત્રો ક્યાં રહેશે ? કારણ કે આ ભરતાáમાં તો એવી પૃથ્વી નથી કે જે તમારી ન હોય.”
શ્રીકૃષ્ણ બોલ્યા, “દક્ષિણ સમુદ્રના તટ ઉપર પાંડુમથુરા નામે નવી નગરી વસાવીને તમારા પુત્રો નિવાસ કરે.” કુન્તીએ આવીને એ વાત પુત્રોને કરી એટલે તેઓ સમુદ્ર પાર કરીને પવિત્ર એવા પાંડુ દેશમાં ગયા. શ્રીકૃષ્ણે હસ્તિનાપુરના રાજ્ય ઉપર પોતાની બહેન સુભદ્રાના પૌત્ર અને અભિમન્યુના પુત્ર પરિક્ષિતનો રાજ્યાભિષેક કર્યો.
ભગવાન નેમિનાથ પૃથ્વીતળને પવિત્ર કરતાં અનુક્રમે સર્વ નગરશ્રેષ્ઠ એવા ભદ્રિલપુર પધાર્યા. ત્યાં સુલસા અને નાગના પુત્રો કે જે દેવકીના ઉદરથી ઉત્પન્ન થયા હતા અને જેમને દેવતાઓ ઉપાડી લાવીને સુલસાને આપ્યા હતા તેઓ પ્રત્યેક બત્રીસ બત્રીસ કન્યાઓ પરણ્યા હતા. તેમણે શ્રી નેમિનાથના બોધથી તેમની પાસે વ્રત ગ્રહણ કર્યું. તે છયે ચરમશરીરી હતા. તેઓ દ્વાધ્ય ધારણ કરી ઉગ્ર તપ કરતા પ્રભુની સાથે વિહાર કરવા લાગ્યા.
દેવકીના છ પુત્રો
શ્રી નેમિનાથ પ્રભુ વિહાર કરતા કરતા અન્યદા દ્વારકા સમીપે પધાર્યા. સહસ્રામ્રવન નામના ઉપવનમાં સમોસર્યા. તે સમયે દેવકીના છ પુત્રોએ છઠ્ઠ તપના પારણાને અર્થે બે બે ની જોડ થઈને ત્રણ ભાગે જુદા જુદા વહોરવા માટે દ્વા૨કામાં પ્રવેશ કર્યો. તેમાં પ્રથમ અનીકયશા અને અનંતસેન દેવકીને ઘેર ગયા. તેમને શ્રીકૃષ્ણના જેવા જોઈને દેવકી ઘણો હર્ષ પામી. પછી તેણે સિંહકેશરીઆ
મોદકથી તેમને પ્રતિલાભિત કર્યા. તેઓ ત્યાંથી બીજે ગયા એટલામાં તેમના સહોદર અજિતસેન અને નિહતશત્રુ નામે બે મહામુનિ ત્યાં આવ્યા. તેમને પણ દેવકીએ પ્રતિલાભિત કર્યા. એટલામાં દેવયશા અને શત્રુસેન નામે ત્રીજા બે મુનિ પણ ત્યાં પધાર્યા. તેમને નમસ્કાર કરીને અંજલિ જોડીને દેવકીએ પૂછ્યું, “હે મુનિરાજ ! શું તમે દિશાના મોહભ્રમથી વારંવાર અહીં આવો છો ? કે શું મારી મતિમાં ભ્રમ થઈ ગયો છે ? તમે તેના તે નથી ? અથવા સંપત્તિથી સ્વર્ગપુરી જેવી આ નગરીમાં શું મહર્ષિઓને યોગ્ય ભક્તિપાન નથી મળતું ?’
આવા દેવકીના પ્રશ્નથી તે મુનિ બોલ્યા, “અમને કાંઈ પણ દિશામોહ થયો નથી પણ અમે છ સહોદર ભાઈઓ છીએ, ભદ્રિલપુરના રહેવાસી છીએ અને સુલસા-નાગદેવના પુત્રો છીએ. શ્રી નેમિનાથની પાસે ધર્મ સાંભળીને અમે છયે બંધુએ દીક્ષા લીધી છે. આજે ત્રણ જોડ થઈને વહોરવા નીકળેલા છીએ. તે ત્રણે યુગલ અનુક્રમે તમારે ઘેર આવ્યા છીએ.”
તે સાંભળીને દેવકી વિચારમાં પડ્યા કે, “આ છયે મુનિઓ શ્રીકૃષ્ણના જેવા કેમ હશે ? એક તલમાત્ર જેટલો પણ ફેર નથી. પૂર્વે અતિમુક્ત સાધુએ મને કહ્યું હતું કે તમારે આઠ પુત્રો થશે અને તે જીવતા રહેશે. તો શું આ છયે મારા પુત્રો નહીં હોય ?’” આવો વિચાર કરીને બીજે દિવસે તેઓ દેવરચિત સમોસરણમાં શ્રી નેમિનાથને પૂછવા ગયા. દેવકીના હૃદયનો ભાવ જાણીને તેના પૂછ્યા પહેલાં પ્રભુએ કહ્યું કે, “હે દેવકી ! તમે કાલે જોયા તે છયે તમારા પુત્રો છે. તેને નૈગમેષી દેવે
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
૧૮૦