________________
પટકાઈ ગયેલા દુર્યોધનના મસ્તકના મુગટને વારંવાર ભીમે લાતો મારીને તેના ચૂરા કરી નાંખ્યા. આ અન્યાયભર્યું દશ્ય જોઈને શ્રીકૃષ્ણના મોટાભાઈ બળદેવ ખૂબ ઉશ્કેરાઈ ગયા, “ઓ ભીમ ! તું મરેલાને પાટુ મારે છે? પાંડવોની સાથે અમારે મીઠો સંબંધ છે એટલે હું કાંઈ કરતો નથી, બાકી હમણાં જ મારા મુસળથી તમને પાંચેય પાંડવોને મારી નાંખત. સાથળ ઉપર ગદા મારવાનું અધમ કાર્ય કરવા બદલ હું આજથી તમારું પાંચેયનું મુખ જોઈશ નહિ.” આમ કહીને બળદેવ પોતાના નિવાસમાં ચાલ્યા ગયા.
પાંડવોને લઈને કૃષ્ણ વિદાય આ બાજુ કોઈ નિગૂઢ કારણોસર શ્રીકૃષ્ણ પાંચેય પાંડવોને લઈને યુદ્ધસ્થળની છાવણી છોડીને બળભદ્ર અને રુકિમણીની પાસે જવાના બહાને પોતાના નિવાસસ્થળે જતા રહ્યા.
મરતા કૂતરાના છેલ્લા શ્વાસની જેમ દુર્યોધન જાણે છેલ્લા શ્વાસ લઈ રહ્યો હતો અને તૂટી ગયેલા પગની કારમી પીડાથી કણસતો ત્યાં જ પડી રહ્યો હતો. યુદ્ધભૂમિની છાવણીનું રક્ષણ કરવાનું કાર્ય પાંડવોએ ધૃષ્ટદ્યુમ્ન અને શિખંડીને સોંપ્યું હતું.
દુર્યોધનની વેદનાથી ત્રસ્ત કૃપાચાર્યાદિ જેમ રાત વધતી ગઈ તેમ દુર્યોધનની વેદના વધતી ગઈ. તે વખતે કૃતવર્મા, કૃપાચાર્ય અને અશ્વત્થામા ગાઢ અંધકારની ઓથ લઈને છુપાતા દુર્યોધનની પાસે આવ્યા.
દુર્યોધનની અસહ્ય વેદનાગ્રસ્ત સ્થિતિ જોઈને તેમના હૃદય કકળી ઊઠ્યા. તેમણે કહ્યું, “હે દુર્યોધન ! તું જ વીરપુરુષોમાં અગ્રણી છે, કેમકે તે છેલ્લે પણ પાંડવો પાસે અભયદાનની યાચના ન કરી કે તેમને રાજ ન જ આપ્યું. અમે કર્મચંડાળ છીએ, સર્વથા ધિક્કારને પાત્ર છીએ કે અમારા દેખતાં જ તારી આ દુર્દશા થઈ. તે વખતે અમે સામે રહેલા વિરાટ વૃક્ષના થડની બખોલમાં સંતાઈને રહ્યા હતા.
પણ આ બખોલમાં અમે પાંડવોને હણી નાંખવાનો એક ઉપાય શોધી કાઢયો છે. અમે રાતે જોયું કે એક ઘુવડે આવીને વૃક્ષના તમામ કાગડાના માળાઓની ઉપર આક્રમણ કરીને તમામ કાગડાને મારી નાંખ્યા છે. | દુર્યોધન ! આ ઉપરથી અમે પણ આજ રીતે એકાએક છાપો મારીને આજે રાતે જ પાંડવોને હણી નાંખવાની યોજના ઘડી નાંખી છે.
આજે રાતે વિજયના કેફમાં પાંડવો અને તેની એક અક્ષૌહિણી સેના ઘસઘસાટ ઊંઘતી હશે એટલે તેમને હણી નાંખવાનું અમને બહુ સરળ થઈ પડશે. અમે તારી આજ્ઞા લેવા આવ્યા છીએ. આવતી સવારે અમે પાંચેય પાંડવોના મસ્તકો તારી પાસે રજૂ કરી દઈશું. દુર્યોધન ! તું આટલો સમય જીવતો રહે અને અમારો ઝપાટો જોઈ લે.”
પાંડવોને મારવાની યોજનાથી દુર્યોધન પ્રસન્ન આ શબ્દો સાંભળીને દુર્યોધન બધી વેદના વીસરી જઈને અતિ આનંદમાં આવી ગયો. “આ રીતનો અન્યાય આપણાથી ન કરાય તેવું કહેવા માટે તે હરગીજ તૈયાર ન હતો. હવે તો ગમે તેવો અન્યાય કરીને પણ પાંડવોના મોત તેણે સાંભળવા હતા.
દુર્યોધન તે ત્રણેયને ખૂબ વહાલથી ભેટવા લાગ્યો. દુર્યોધને કહ્યું, “હે વીરો ! તમે આ કાર્ય ઝટ પાર પાડો, કેમકે મારું આયુષ્ય હવે લાંબુ જણાતું નથી. હું પાંડવોના લોહિયાળ મસ્તકો જોઈને ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
૧૬૧