Page Text
________________
(૧) મને પેલો માણસ યાદ આવે છે. કોઈ કારણે આગ લાગી જતાં તેનું ઘર ભડકે બળવા લાગ્યું. તે અને તેની પત્ની હેમખેમ બહાર નીકળી ગયા. તમામ ઘરવખરી અને બુદ્ધિતોડ મહેનત કરીને લખેલા ગ્રંથો તે ઘરમાં સળગી રહ્યા હતા. તે વખતે આગની લાલ-પીળી જવાળાઓ એકબીજામાં મળી જતી જોઈને, આકાશ તરફ ફૂંફાડા મારતી જોઈને પતિએ પત્નીને કહ્યું, “ઘર બળ્યું તો ભલે બળ્યું પણ તું આ આગની જવાળાઓમાં રહેલું સૌન્દર્ય ધરાઈ ધરાઈને આંખેથી પી લે. કેવી સુંદર જ્વાળાઓ છે !”
ચિત્તની સમતુલા જાળવવાની કેવી અનોખી સિદ્ધિ !
(૨) પહેલી જ વખત દીકરો બજારમાંથી એક ડઝન કેરી ખરીદીને લાવ્યો હોય અને તેમાંથી છ કેરી ખરાબ નીકળી હોય ત્યારે સમતોલ મગજનો આદમી દીકરાની પીઠ થાબડતો એમ જ કહેશે, “શાબાશ દીકરા! આજે પહેલી જ વાર ખરીદી કરવા ગયો તેમાં સોમાંથી પચાસ માર્ક લઈ આવ્યો. સંભાવના તો બારેબાર કેરી ખરાબ લાવવાની હતી પણ તું તો છ કેરી સારી લઈ આવ્યો !”
(૩) રસ્તેથી જતાં સંતના માથે કોઈ બાઈએ રાખનું ટોપલું ઊંધું વાળ્યું. સંતના માથે જ બધી રાખ પડી. સંત બોલ્યા, “ભગવાનની કેવી કરુણા કે જનમ જનમના મારા પાપોની સજારૂપે તો તેણે જીવતા અંગારા જ મારા માથે નાંખવા જોઈતા હતા, પણ તેણે તેના અંગારાની ઠંડી હીમ રાખ નાંખીને જ મારા ગુનાની સજા પતાવી નાંખી !”
કેવો આ આર્યદેશ ! કેવી એની મહાન પ્રજા ! કેવા ભીષ્મ પિતામહ! બાણવર્ષા કરતાં શત્રુસ્વરૂપ અર્જુનની પણ બાણકલાની યુદ્ધભૂમિ ઉપર મરણના મુખમાં બેસીને બેમોએ કદર કરે છે.
ભીષ્મના પૂર્વજો ય મહાન પ્રતિજ્ઞાચુસ્ત કેવા ભીષ્મ ! “જાન જાય તો જાને દો, મત જાને દો વચન'નું સૂત્ર પકડીને શિખંડી સામે બાણ નહિ છોડવાની પ્રતિજ્ઞાનું અણિશુદ્ધ પાલન કરી રહ્યા છે !
આ જ ભીષ્મ પિતામહના પૂર્વજોમાં આવા જ પ્રતિજ્ઞાચુસ્ત બે રાજવીઓ મને યાદ આવે છે : (૧) એક રાજાના દીવો બળે ત્યાં સુધીના કાયોત્સર્ગરૂપ ધ્યાનમાં “અંધારાથી ખલેલ ન પહોંચે એવા શુભાશયથી દાસી રાત્રિ દરમ્યાન દીવામાં નવું નવું ઘી પૂરતી રહી. સવારે દીવો હોલવાયો ત્યારે પૂરી ચિત્તપ્રસન્નતાથી દાસી ઉપર લગીરે ક્રોધ કર્યા વિના ધ્યાન પાર્યું. સતત ઊભા રહેવાથી રાજા ચાલવા માટે ડગ માંડતાં જ પડી ગયા, ચકરી આવી, મૃત્યુ પામ્યા. પણ છેલ્લા શ્વાસ સુધી ધર્મધ્યાન મળ્યાના આનંદમાં જ રહીને :
ગયા. (૨) બીજા રાજા ચન્દ્રયશા ! પ્રત્યેક ચતુર્દશીએ પૌષધ કરવાનું વ્રત હતું. સ્વર્ગની દેવીઓએ વ્રતપાલનની તાકાત જોવા માટે રૂપનું મોહક પરિવર્તન કર્યું. ચન્દ્રયશા એ રૂપની જાળમાં માછલી બનીને ફસાયા. બન્ને રૂપવતીએ કરાર કર્યો કે તેઓ કહે તેમ જ તેમણે કરવું. કામાતુર રાજાએ વચન આપી દીધું. લગ્ન થયું અને ચતુર્દશી આવી. તેની પૂર્વસંધ્યાએ રાજાએ તે નવી રાણીઓને પૌષધવ્રતની પ્રતિજ્ઞાની યાદી આપી પણ તેમણે પૌષધવ્રત લેવાની સાફ ના પાડી.
હવે શું કરવું ? પૌષધવ્રત ન લે તો પ્રતિજ્ઞાભંગ ! રાણીઓની મરજી વિરુદ્ધ વ્રત લે તો વચનભંગ !
રાજા મુંઝાયો. એકેય ભંગ પોસાય તેમ ન હતો. છેવટે રાજાએ મ્યાનમાંથી તલવાર ખેંચી કાઢી. તેણે કહ્યું, “જીવતાં તો મને આવડે છે પણ મરતાં ય મને આવડે છે. વચનભંગ કે પ્રતિજ્ઞાભંગએકેય-મારાથી થઈ શકે તેમ નથી માટે હવે મારી જાતે જ જીવનભંગ કરું છું.”
આમ કહીને પોતાના ગળા ઉપર જોરથી તલવારનો ઘા કર્યો. પણ આ શું થયું? તલવાર જ બુઠ્ઠી ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
૧૩૩
| SR No. | 009165 |
| Book Title | Jain Mahabharat Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandrashekharvijay |
| Publisher | Kamal Prakashan |
| Publication Year | 2004 |
| Total Pages | 222 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 1 MB |