________________
કૌરવોની સેનાનું નેતૃત્વ આજે પણ ભીષ્મ પિતામહે લીધું હતું. મેદાનમાં આવતાંની સાથે જ શ્રીકૃષ્ણને હાક મારીને કહ્યું, “સાવધાન શ્રીકૃષ્ણ ! આજે તમને આર્યાવર્તન બ્રહ્મચર્યના પ્રચંડ પ્રભાવની તાકાત બતાવું છું. તમારા વિશિષ્ટ બળોની સામે આજે એક આધ્યાત્મિક બળ ટકરાશે અને બતાવી આપશે કે જગતમાં તાકાત કોની છે?”
હજી તો અર્જુન પણછ ઉપર બાણ ચઢાવે છે પણ એ પૂર્વે જ ભીખે ધનુષ્યનો એવો ગગનભેદી ટંકાર કર્યો કે સમગ્ર વાતાવરણમાં ખળભળાટ મચી ગયો. પંખીઓ પોતાના માળા છોડીને ઊડી ગયા, પર્વતો ઉપરથી શિલાઓ ગબડવા લાગી અને અર્જુનના રથના સાત ઘોડાઓ ભડકીને દોડવા લાગ્યા !
શ્રીકૃષ્ણની પીતાંબરીની ગાંઠ છૂટી ગઈ એ જ વખતે સારથિ બનેલા શ્રીકૃષ્ણ જોરથી લગામ ખેંચી અને ઘોડાઓને કાબૂમાં રાખવા પ્રયત્ન કર્યો. પરંતુ થયું એવું કે લગામને જોરથી આંચકો મારીને ખેંચવા જતાં એમણે પહેરેલી પીતાંબરીની ગાંઠ છૂટી ગઈ. હવે શું થાય ?
શ્રીકૃષ્ણ એક હાથે એ પીતાંબરીની ગાંઠ પકડી રાખી અને બીજા હાથે ઘોડાઓની લગામ પકડી રાખી. બીજી બાજુ ભીષ્મના એક પછી એક ધનુષ્યના એવા ભયંકર ટંકાર થતા જ રહ્યા કે કૃષ્ણ પોતે ઘોડાઓની લગામ ઢીલી મૂકી શકતા નથી અને બે હાથ ભેગા કરીને ગાંઠ મારી શકતા નથી.
એમ કહેવાય છે કે ઠેઠ સંધ્યા થઈ અને યુદ્ધવિરામ થયો ત્યાં સુધી શ્રીકૃષ્ણ બે હાથ ભેગા કરી શક્યા નહિ અને પીતાંબરીની ગાંઠ મારી શક્યા નહિ. એ રીતે ઘોડાઓ ધનુષ્યટંકારથી સતત ભડકતા જ રહ્યા.
બ્રહ્મચર્યના સ્વામીનું આ તે કેવું અદ્ભુત પરાક્રમ !
આધ્યાત્મિક તાકાતથી કહેવાતી દૈવી તાકાત પણ કેવી વામણી બની જાય છે. આધ્યાત્મિકતા એક શક્તિ છે. એ શક્તિનો જે પ્રભાવ છે એની તોલે જગતનો કોઈ પ્રભાવ ઊભો રહી શકે તેમ નથી.
ભીષ્મને હણી નાંખવાના કૃષ્ણના ઉત્સાહને અટકાવતો અર્જુન
નવમા દિવસે ભીષ્મ પિતામહે પાંડવ-સૈન્યમાં હાહાકાર મચાવી દીધો. પાંડવો પણ એમના આજના ઝપાટાથી ત્રાહિમામ્ પોકારી ગયા.
રાત્રિના સમયે યુધિષ્ઠિરે શ્રીકૃષ્ણ પ્રમુખ તમામ મહારથીઓ, અતિથીઓ વગેરેને એકઠા કરીને કહ્યું કે, “પિતામહનો આજનો સપાટો જોતાં તો એમ લાગે છે કે જો આવું આવતી કાલે પણ ચાલે તો કાલનો આથમતો સૂર્ય જોવા માટે આપણે કોઈ જીવતા ન રહીએ. પિતામહને દૂર કર્યા વિના આપણે આ યુદ્ધ કોઈ રીતે જીતી શકીએ તેમ નથી.” - “રાજનું ! મેં તો આજે જ ભીષ્મનું અસાધારણ ઝનૂન જોઈને તેમને મારા જ હાથે હણી નાંખવાનો નિર્ણય કરી લીધો હતો અને અર્જુનને વાત પણ કરી હતી. હું તો પિતામહની સામે ધસી જવાની તૈયારી જ કરતો હતો પરંતુ આ અર્જુને અનેક પ્રકારના સોગંદ દઈને મારા ઉત્સાહને રોકી દીધો છે. અર્જુને મને વારંવાર એક જ વાત કરી કે આપ હાથમાં શસ્ત્ર લઈને નિઃશસ્ત્ર સારથિ તરીકે જ રહેવાના વચનનો ભંગ ન કરો. આ કાર્ય હું બનતી ત્વરાએ પૂરું કરીશ. કૃપા કરીને આપ વચનભગ્ન ન બનો. બાકી જો હજી પણ તમે બધા રજા આપતા હો તો આવતી કાલે જ ફેંસલો કરી દઉં.” શ્રીકૃષ્ણે કહ્યું. ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૧૩૧
જૈન મહાભારત ભાગ-૨