Page Text
________________
બીજ નથી? ઓ અર્જુન ! અત્યારનું તારું વર્તન તે સાચી હકીકતમાં પણ શંકા પ્રેરે તેવું બની ગયું
છે.”
વ્યાસ દ્વારા અર્જુનનું વિષાદ-દર્શન વ્યાસ-મુનિએ આ પ્રસંગે અર્જુનના અંતરમાં છાઈ ગયેલા ઘેરા વિષાદને અતિશય સુંદર ભાષામાં રજૂ કર્યો છે.
અર્જુન શ્રીકૃષ્ણને કહે છે, “હું તે ગુરુજનો અને ભાઈઓ સાથે યુદ્ધ કરવા માટે અહીંથી આગળ વધી શકીશ નહિ. આ તો મારા જ ભાઈ-ભાંડુઓ છે. તેમને દુઃખી કરવાની મારી કોઈ તાકાત નથી. મારી સાથે લડવાની ઈચ્છાવાળા થયેલા સ્વજનાદિને જોઈને તો મારા ગાત્રો ઢીલાં પડી ગયા છે, મારું મુખ સુકાઈ ગયું છે, મારામાં લડવાની કોઈ શક્તિ જ રહી નથી.”
આ રહ્યા વ્યાસમુનિના પોતાના શબ્દો : न ह्यहं तत्र यास्यामि स्थितोऽस्मीति निवेद्यताम् । मत्संश्रयादिमे दूनाः सुखिनो भ्रातरो हि मे ॥ दृष्ट्वैनं स्वजनं कृष्ण ! युयुत्सुं समुपस्थितम् । सीदन्ति मम गात्राणि मुखं च परिशुष्यति ॥
અર્જુનના વિષાદને નિર્મૂળ કરવા માટે તેના પાપોની જાણે કે બધી જવાબદારી શ્રીકૃષ્ણ લઈ લેતા હોય તેવી કટાક્ષવાણીમાં શ્રીકૃષ્ણના મુખમાં વ્યાસે એ શબ્દો મૂક્યા છે કે, “હે અર્જુન ! તું મારા તરફ તારું મન કર, મારો ભક્ત બન, મને નમી જા, મારી વાત માની લે. હે કૌન્તય! હું તને નિશ્ચિતપણે કહું છું કે મારી આજ્ઞા પ્રમાણે ચાલતો મારો ભક્ત કદાપિ ક્યાંય નાશ પામતો નથી, નિષ્ફળ જતો નથી.”
આ રહ્યા વ્યાસમુનિના શબ્દો : मन्मना भव मद्भक्तो मद्याजी मां नमस्कुरु। कौन्तेय ! प्रतिजानीहि न मे भक्तः प्रणश्यति ॥
બેશક, વ્યાસ શ્રીકૃષ્ણને અહીં ભગવસ્વરૂપે જુએ છે છતાં જૈન શૈલીને સાપેક્ષ રીતે વિચારતાં આ શ્લોકનો ભાવ પરમાત્મતત્ત્વ પ્રત્યેની પરાભક્તિને સૂચવતો હોવાથી બહુમાન્ય બની શકે છે.
શ્રીકૃષ્ણના માથે આ સમયે ખૂબ જ કપરી બે કામગીરી આવી પડી છે તેને આપણે વિગતથી જોઈએ.
અર્જુન' શબ્દનો અર્થ “સરળ થાય છે. આ માણસ ખૂબ સરળ છે અને તેથી જ અત્યારે તે ખૂબ પીડાઈ રહ્યો છે. જો તે દુર્યોધન જેટલો દુષ્ટ હોત કે જો તે કૃષ્ણ જેવો સ્થિતપ્રજ્ઞ હોત તો આ યુદ્ધ લડવું તેના માટે જરાય મુશ્કેલ ન બનત. જે દુષ્ટ બની શકે છે કે સ્થિતપ્રજ્ઞ (અનાસક્ત) રહી શકે છે તે જ યુદ્ધ લડી શકે છે. અર્જુનને આ બે ભૂમિકામાંથી એક પણ ભૂમિકા પામવાનું હાલના તબક્કામાં મુશ્કેલ બની ગયું છે. એટલે જ “ઇન્સાન” તરીકેની તેની ભૂમિકાને લીધે જ તે પીડાઈ રહ્યો છે.
પણ આ સ્થિતિમાં કૃષ્ણ અર્જુનના હૈયે અહંકાર પેદા થયેલો જુએ છે. તે જાણે છે કે અર્જુન હિંસાથી ડરે તેવો નથી, કેમકે તેણે આ પૂર્વે ઘણાં યુદ્ધો ખેલ્યા છે.
અર્જુનને ભય પેદા થયો છે; માનભંગનો. ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૧૧૬
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
| SR No. | 009165 |
| Book Title | Jain Mahabharat Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandrashekharvijay |
| Publisher | Kamal Prakashan |
| Publication Year | 2004 |
| Total Pages | 222 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 1 MB |