________________
૭૨૨ (રાગ : બૈરાગી ભૈરવ) નિસ્સાર યહ સંસાર દુ:ખ ભંડાર માયાજાલ હૈ, ઐસા યહાં પર કૅન , ખાતા નહીં જિસે કાલ હૈ; ફિ મિત્ર સુત દારાહિ મેં ક્ય વ્યર્થ હીં. સંસક્ત હીં, યદિ ઇષ્ટ નિજ કલ્યાણ હૈ, મતે ભોગ મેં આસક્ત હો. (૧) હૈિ બંધ તૃષ્ણા માત્ર, તૃષ્ણા ત્યાગ સુખ કા મૂલ હૈ, તૃષ્ણા ભયંકર વ્યાધિ હૈ, છેદે અનેર્કો શૂલ હૈ; દે ત્યાગ તૃષ્ણા ભોગ કી, નિજ આત્મ મેં અનુરક્ત હૈ, તૃષ્ણા ન ભજ સંતોષ ભજ, મત ભોગ મેં આસક્ત હો. (૨) તૂ એક ચેતન શુદ્ધ હૈ, યહ દેહ જડ અપવિત્ર હૈ, તૂ સત્ય અવ્યય તત્ત્વ હૈ, યહ વિશ્વ વંધ્યાપુત્ર હૈ; પહિચાન કર તૂ આપ કો, હે તાત ! સંશય મુક્ત હો, નહિ હૈ અધિક અબ જાનના, મત ભોગ મેં આસક્ત હો. (3) ધિક્કાર હૈ ઉસ અર્થ કો, ધિક્કાર હૈ ઉસ કર્મ કો, ધિક્કાર હૈ ઉસ ‘કામ કો, ધિક્કાર હૈ ઉસ ધર્મ કો; જિસસે ન હોવે શાંતિ, ઉસ વ્યાપાર મેં ક્યો સક્ત હો, પુરૂષાર્થ અંતિમ સિદ્ધ કર, મત ભોગ મેં આસક્ત હો. (૪) મને કર્મ વાણી સે તથા, સબ કમ હૈ તૂ કર ચૂકા, ઊંચા ગયા, સ્વગદિ મેં, પાતાલ મેં ભી ગિર ચૂકા; અબ કર્મ કરના’ છોડ દં, ભોલા ન દેહાસક્ત હો, આસક્ત હો “સ્વ” સ્વરૂપમેં, મત ભોગ મેં આસક્ત હો. (૫)
આત્મા સુધા કે પાન સે, વિક્ષેપ સબ છૂટ જાય હૈ, વિક્ષેપ મિટતે હિ તુરંત, નિજ આત્મમેં ડટ જાય હૈ. (૧) કર્તાપને ભોક્તાપનેકા, જબ તલક અધ્યાસ હૈ, તબ તક સમાધિ કે લિયે, કરના પડે અભ્યાસ હૈ; નિર્બદ્ધ જબ હો જાય હૈ, તબ શાંતિ અવિચલ પાય હૈ, સંશય સભી મિટ જાય હૈ, નિજ આત્મ મેં ડટ જાય હૈ. (૨) ચિંતન કરે હૈ જબતલક, નહિ બ્રહ્મ જાના જાય હૈ, ચિંતન રહિત હૈ બ્રહ્મ સો, ચિંતનરહિત હીં પાય હૈ; ચિંતન રહિત હો જાય હૈ, સો જ્ઞાન સમ્યક્ પાય હૈ, સમ્યક્ હુવા જબ જ્ઞાન તબ, નિજ આત્મમેં ડટ જાય હૈ. (૩) ય સાધનો સે બ્રહ્મકો, ચિંતન રહિત પહચાન કર, કૃતકૃત્ય નર હો જાય હૈ, ઐસા કહે હૈ પ્રાજ્ઞ નર; સાધક ભલે હો સિદ્ધ જો, ચિંતન રહિત હો જાય હૈ, ભોલા ! નહીં સંદેહ કુછ, નિજ આત્મમેં ડટ જાય હૈ. (૪)
૭૨૪ (છંદાવલી) સબ પ્રાણિયોં કો આપ મેં, સબ પ્રાણિયોં મેં આપકો, જો પ્રાજ્ઞ મુનિ હૈ જાનતા, કૈસે ફેંસે ક્રિ પાપ મેં; અક્ષય સુધા કે પાન મેં, જિસ સંત કા મન લીન હો, ક્ય કામવશ સો હો વિકલ, કૈસે ભલા દિ દીન હો. (૧) સબ વિશ્વ માયામાત્ર હૈ, ઐસા જિસે વિશ્વાસ હૈ, સો મૃત્યુ સન્મુખ દેખ કર, લાતા ન મનમેં શ્વાસ હૈ; નહીં આશ જીને કી જીરું, હો ત્રાસ મરને કી ન હો, હો તૃપ્ત અપને આપમેં, કૈસે ભલા ક્રિ દીન હો ? (૨)
૭૨૩ (રાગ : જોગિયા) વિષ સમ વિષય સબ જાનકર, શબ્દાદિમેં મત રાગ કર, આત્મા સુધાકા પાન કરી, મત દેહમેં અનુરાગ કર;
કુંજર મુખસે કન ગિરો, ખુટો ન તાસુ આહાર
કીડી કન લેકર ચલી, પોષન નિજ પરિવાર ભજ રે મના
૪૪)
દાતા દાતા ચલ ગયે, રહ ગયે મમ્મીચૂસ દાન માન સમઝત નહીં, લડને મેં મજબૂત
(૪૪૧
ભોલે બાબા