________________
સોહં મંત્ર જપે નિત પ્રાણી, બિન જિન્હા બિન દાંત; અષ્ટ પહરમેં સોવત જગત , કબહું ન પલક રૂકાત, નિરંજન હંસા સોહં, સોહં હંસા, બાર બાર ઉલટાત; સતગુરુ પૂરા ભેદ બતાવે , નિશ્ચલ મન ઠહરાત . નિરંજન જો યોગી જન ધ્યાન લગાવે, બૈઠ સદા પરભાવ; બ્રહ્માનંદ' મોક્ષપદ પાવે, ફ્ર જન્મ નહિ આત. નિરંજન
૬૨૫ (રાગ : તિલક કામોદ) નિરંજન ગુરુકા જ્ઞાન સુનો નર નાર,
ક્યા ખોજે બન પર્વત કંદર ? ક્યા ખોજે જલવા ? તેરે તનમેં દેવ બિરાજે, ઉલટ સુરત સંભાર, નિરંજન પાંચ તત્ત્વકી હૈ જડ કાયા, ચેતન જીવ અધાર; ઈશ્વર અંશ જીવ અવિનાશી, સત-ચિત-રૂપ વિચાર, નિરંજન સુર નર દાનવ પશુ પક્ષી , સવ વિશ્વ સમાન નિહાર; અંદર બાહિર ઘટઘટ પૂરણ, એક બ્રહ્મ નિધરિ. નિરંજન ઊંચ નીચ સબ ભેદ મિટાવો, દ્વૈતભાવ સબ ટાર; બ્રહ્માનંદ' સંત સંગતસે, દ્રઢ નિશ્ચય મનધાર. નિરંજન
૬૨૬ (રાગ : જંગલા) . નિરંજન ધુન કો સુનતા હૈ સંત સુજાન. બૈિઠ એકાંત જમા કર આસન, મુંદ લેઉ દોઉ કાન ; ઝીની ધુન મેં સુરત લગાવે, કરતા નાદ પિછાન , નિરંજન ઘંટા શંખ બંસરી વીણા, બાજે મધુરી તાન; તાલ મૃદંગ નગારા પીછે, ગર્જન મેઘ સમાન. નિરંજન દિન દિન સુન સુન નાદધ્વનિ કો, હોવે મન ગલતાન; બ્રહ્મજ્યોત ઘટ મેં દશવિ, વિસરે કાયા ભાન . નિરંજન તન મન કી દુવિધા સબ મેટે, કરે નિરંતર ધ્યાન; ‘બ્રહ્માનંદ' મિટે ભવ બંધન, પાવે પદ નિવણ. નિરંજન
૬૨૭ (રાગ : પહાડી) નિરંજન માલા ઘટમેં ફ્રિ દિનરાત. ઉપર આવે નીચે જાવે, શ્વાસ શ્વાસ ચલ જાત; સંસારી નર સમઝે નાહી, બિરથા ઉંમર વિહાત. નિરંજન
જો સુરતિ એસી લગે, તન કા રહે ન ભાન |
હરિ મિલા હી જાનિયે, દર્શન દૈ ભગવાન ! ભજ રે મના
૩૮)
૬૨૮ (રાગ : બિહાગ) પ્રભુ તેરી મહિમા કિસ બિધ ગાઉં ? તેરો અંત કહી નહીં પાઉં. ધ્રુવ અલખ નીરંજન રૂપ તુમ્હારો, સિ બિધ ધ્યાન લગાંઉ ? વેદ પાર અજહું નહિ પાયો, મેં કૈસે બતલાઊં ? પ્રભુત્વ ગંગા યમુના નીર બહાર્ય, મજ્જન કિમ કરવાઉં ? વૃક્ષ બગીચે રચના તેરી, કૈસે પુષ્પ ચઢાઉં ? પ્રભુત્વ પંચ ભૂતકી દેહ ન તુમરી, ચંદન કિમ લિપટાઉં ? સલ જગતકે પાલન કર્તા, કિસ બિધ લગાઉં ? પ્રભુત્વ હાથ જોડ કર અરજ કરું મેં', અનગિન શિર નમાઉં; ‘બ્રહ્માનંદ’ મિટા દે પડદા, ઘટ ઘટ દર્શન પાઉં ? પ્રભુત્વ
ન ચૂ ઘનશ્યામ તુમકો, દુ:ખસે ઘબરા કરકે છોડંગા, મેં ઉસ બેદર્દ દિલમેં, દર્દ પૈદા કરકે છોડંગા; જો અબ છોડા તો ન જાને મૈ, ક્યા ક્યા કરકે છોકૂંગા, અગર દ્રગ * બિન્દુ’ જિન્દા હૈ, તો કન્જા કરકે છોકૂંગા.
આયા થા સંસાર મેં, દેખન જગ કા રૂપ | સન્ત સમાગમ સો પડા, નજર અલેખ અનૂપ || || ઉ૮૧
બ્રહ્માનંદ (પુષ્કર)