________________
૬૦૦ (રાગ : મંગલ)
ધ્રુવ
ઐસા જ્ઞાન હમારા સાધો, ઐસા જ્ઞાન હમારા રે. જડ ચેતન દો વસ્તુ જગતમેં, ચેતનમૂલ અધારા રે; ચેતનસે સબ જગ ઉપજત હૈ, નહિ ચેતન સે ન્યારા રે. ઐસા ઈશ્વર અંશ જીવ અવિનાશી, નહિ કછુ ભેદ વિકારા રે; સિંધુ બિંદુ સૂરજ દીપક્રમેં, એકહિ વસ્તુ નિહારા રે. ઐસા પશુ પક્ષી નર સબ જીવનમેં, પૂર્ણ બ્રહ્મ અપારા રે; ઊંચનીચ જગ ભેદ મિટાયો, સબ સમાન નિર્ધારા રે. ઐસા ત્યાગ ગ્રહણ કછુ કર્તબ નાહીં, સંશય સકલ નિવારા રે; ‘બ્રહ્માનંદ’ રૂપ સબ ભાસે, યહ સંસાર પસારા રે. ઐસા
૬૦૧ (રાગ : ભીમપલાસ)
ઐસી કરી ગુરુ દેવ દોડ રહા દિન રાત
દયા, મેરા મોહકા બંધન તોડ દિયા. ધ્રુવ સદા, જગકે સબ કાજ વિહારણમેં;
સ્વપ્ને સમ વિશ્વ દિખાય મુઝે, મેરે ચંચલ ચિત્તકો મોડ દિયા. ઐસી
કોઈ શેષ ગણેશ મહેશ રટે, કોઈ પૂજત પીર પયગંબરકો; સબ પંથ ગરંથ છુડા કરકે, ઈક ઈશ્વરમેં મન જોડ દિયા. ઐસી
કોઈ ઢૂંઢત હૈ મથુરા નગરી, કોઈ જાય બનારસ વાસ કરે; જબ વ્યાપક રૂપ પિછાન લિયા, સબ ભર્મકા ભંડા ફોડ દિયા. ઐસી
કૌન ! કરું ગુરુ દેવકી ભેટ, ન વસ્તુ દિસે તિહું લોકનમેં; ‘બ્રહ્માનંદ’ સમાન ન હોય કળી, ધન માણિક લાખ કરોડ દિયા. ઐસી
ભજ રે મના
દર દરબારી સાધ હૈં, ઇનસેં સબ કુછ હોય । તુરત મિલાવે રામ સે, ઇન્હેં મિલે જો કોય ||
૩૬૮
૬૦૨ (રાગ : માલકોષ)
ક્યા પાનીમેં મલ મલ ન્હાવે ? મનકી મૈલ ઉતાર પિયારે. ધ્રુવ હાડ માંસકી દેહ બની હૈ; ઝરે સદા નવદ્ધાર પિયારે. ક્યા પાપ કર્મ તનકે નહિ છોડે; કૈસે હોય સુધાર પિયારે ? ક્યા૦ સતસંગત તીર્થ જલ નિર્મલ; નિત ઉઠ ગોતા માર પિયારે. ક્યા૦ ‘બ્રહ્માનંદ’ ભજન કર હરિકા; જો ચાહે નિસ્તાર પિયારે. ક્યા૦
૬૦૩ (રાગ : ભૈરવી)
ક્યા સો રહા મુસાફિર ? બીતી હૈ રૈન સારી; અબ જાગકે ચલન કી, કરલે સબી તિયારી. ધ્રુવ તુજકો હૈ દૂર જાના, નહિ પાસમેં સમાના; આગે નહી ઠિકાના, હોવે બડી ખુવારી. ક્યા
પૂંજી સબી ગમાઈ, કુછ ના કરી કમાઈ; કયા લે વતનમેં જાઈ ? કરજા કિયા હૈ ભારી. ક્યા વશમેં ઠોકે આયા, ભ્રમ જાલમેં સાયા; પરદેશ દિલ રમાયા, ઘરકી સુધી બિસારી. ક્યા ઉઠ ચલ ન દેર કીજે, સંગમેં સમાન લીજે; ‘બ્રહ્માનંદ’ કાલ છીજે, મત નીંદકર પિયારી. ક્યા
જિસકા પ્રેમ કે વશ થા આના, જિસકા જિસ્મ થા પ્રેમ ખજાના, જિસકા પ્રેમિયોં મેં થા ઠિકાના, જિસકા પ્રેમિયોં ને રસ જાના; જિસને ગોપિયોં કો તરસાયા, જિસને બ્રહ્માંકો થા ભરમાયા, જિસને નખ પર ગિરિરાજ ઉઠાયા, જિસને ગોરસ ‘બિન્દુ’ ચુરાયા; જિસને મસ્તોંકો જ સે પાલા, વહી હૈ મેરા મોહન મુરલીવાલા.
સોના સજ્જન સાધુજન, યૂટિ જુ સૌ બાર 1 દુર્જન કુમ કુમ્હાર કે, એકૈ ધકા દરાર ||
૩૬૯
બ્રહ્માનંદ (પુષ્કર)