________________
નઝીર
ઈ. સ. ૧૭૪૧-૧૮૩૧
નઝીરનો જન્મ આગરામાં લગભગ વિ.સં. ૧૭૯૭માં થયો હતો. તેઓ સૂફી સંત હતા. શ્રી કૃષ્ણના ભક્ત હતા. તેમનો દેહાન્ત વિ.સં. ૧૮૮૭માં ૯૦ વર્ષની ઊંમરે થયો હતો.
બાજે બજકર સબ રૂક ગયે, આવાજ લગી જબ લહેરાને, ઔર છુમઝુમ ઘુંઘરુ બંધ હુએ, તબ ગતકો અંત લગે પાને; સંગીત નહિ યે સંગત હૈ, નટવી ભી જિસકો નટ માને, યહ નાચ કોઈ ક્યા પહચાને ? ઉસ નાચકો નાચે સો જાને.
રંગ ઉન્હીં કે... ...જો બેગત ર૦ જબ હાથ ક ધોયા હાથસે , જબ હાથ લગે થિરકાનેકો, ઔર પાંવકો ખીંચા પાવસે, ઔર પાંવ લગે ગત પાનેકો; જબ આંખ ઉઠાઈ હસ્તીએ, જબ નૈન લગે મટકાનેક, સબ કાછ કયે સબ નાચ નચે, ઉસ રસીયા છેલ રિઝાનેકો.
હૈ રંગ ઉન્હી કે... ...જો બંગત ઔર જો આગ સિંગર મેં ભડકી હૈ, ઉસ મસાલકી ઉજીયારી હૈ, જો મુંહ પર હુસ્નકી ઝરદી હૈ, ઉસ ઝરદીકી સબ લાલી હૈ; જિસ ગત પર ઉનકા પાંવ પડા, ઉસ ગતકી ચાલ નિરાલી હૈ, જિસ મિજલસમેં વો નાચે હૈ, વહ મિજલસ સબસે ખાલી હૈ.
હૈ રંગ ઉન્હીં કે... ...જો બેગત ઔર સબ ઘટના બઢના ફેંક ઈધર, ઔર ધ્યાન ઉધર પર ધરતે હૈ, બીન તારો તાર મીલાતે હૈ, જબ નૃત્ય નિરાલા કરતે હૈ, બીન ગહને ઝમક દીખાતે હૈ, બીન જોડે મનકો હરતે હૈ, બીન હાથો ભાવ બતાતે હૈ, બીન પાંવ ખડે ગત ભરતે હૈ.
હૈ રંગ ઉન્હી કે... ...જો બેગત ઔર૦ થા જિનકી ખાતિર નાચ કિયા, જબ મૂરત ઉનકી આય ગઈ, કહીં આપ કહાં, કહીં નાચ કહાં, ઔર તાને કહીં લહરાઈ ગઈ ; જબ છેલ છબીલે સુંદરકી, છબી નૈનો ભીતર છાય ગઈ, એક મૂચ્છ ગતિ-સી આય ગઈ, ઔર જ્યોતમેં જ્યોત સમાઈ ગઈ.
હૈ રંગ ઉન્હી કે... ...જો બંગત ર૦
૩૫૯
ઠુમરી ભૈરવી
૩૬૦
કયા ઇલ્મ ઉન્હોંને શિખ લિયે કોઈ હાલ મસ્ત કોઈ ખ્યાલ મસ્ત જબ મુરલીધરને મુરલીકો હૈિ આશક ઔર માશૂક જહાં
૩૬૧
પલૂ
ભૈરવી
૩૫૯ (રાગ : હુમરી) ક્યા ઈલ્મ ઉન્હોંને શિખલિયે, જો બીન લિખે કો બચે હૈ, ઔર બાત નહિ મુહસે નીકળે, બીન હોઠ હીલા જો જાંચે હૈ, દિલ ઉનકે તાર સીતારોં કે, તન ઉનકે તબલ તમાચે હૈ; મુહ ચંગ ઝબાં દિલ સારંગી, પા ઘુંઘરુ હાથ કમાયે હૈ, હૈ રાગ ઉન્હીંકે રંગ ભરે, ઔર ભાવ ઉન્હીકે સાચે હૈ, જો બેગત ઔર બે-સુરતાલ હુયે, બીન તાલ પખાવજ નાચે હૈ ધ્રુવ
તનકો જોગી સબ કરે, મન કો કરે ન કોય. જો મન કો જોગી કરે, તો આવાગમન ન હોય.
૧૮)
જબ તૂ આયો જગતમેં, જગ હસે તુમ રોય કરણી ઐસી કર ચલો, તુમ હસો જગ રોય |
૨૧૯૦
ભજ રે મના
નઝીર