Page Text
________________
પ્રકરણ-૧ અભાવમાં (આધુનિક દૃષ્ટિએ) આપણે નવકાર વિશે ટૂંકાણમાં જાણીએ તો આપણને નવકાર વિશે કોઈ કંઈ પૂછે તો આપણે કંઈક જણાવી શકીએ. અને આપણને પોતાને ગર્વ થાય કે આપણને ગળથૂથીમાં મળેલા નવકારનું કંઈક મહત્વ છે. તો ચાલો હવેના પ્રકરણોમાં નવકારનો ભાવાર્થ અને જુદી રીતે પરિચય મેળવીએ. અને નવકારના થોડા રહસ્યો ઉપરથી પડદો ઉઠાવીયે. જ્યાં પણ વધારે કુતૂહલતા થાય તો પરિશિષ્ટ બે દ્વારા ગ્રંથના એ પાના પર જઈને એના વિશે ઉંડાણમાં વાંચી શકાય. પરિશિષ્ટ-૧માં ઉપરના પ્રશ્નોના જવાબના પાના નંબર આપ્યા છે.
પ્રશ્ન-૧ નવકાર શા માટે મહામંત્ર છે?
જવાબ-૧ નમસ્કાર નમ્રતાને લાવે છે. જીવ કર્મથી બંધાયેલ છે એ વિચાર જેમ નમ્રતાને લાવે છે. તેમ કર્મથી મુક્ત થયેલા મહાપુરુષો (અરિહંત, સિદ્ધ) પ્રત્યે અંતરથી થતું બહુમાન પણ નમ્રતાને લાવે છે. પોતાના માથે ઋણ છે એમ માનનાર વ્યક્તિ આપોઆપ નમ્ર બને છે. નિરહંકાર બને છે. તેથી આપણામાં નમ્રતા ગુણ પ્રગટે છે. અને એનો વિરોધી અહંકાર મોળો પડે છે. અહંકાર તૂટે છે માટે નવકાર મહામંત્ર છે.
પ્રશ્ન-૨ ભગવાનની કરુણા નિરંતર વરસે છે તો તે દેખાતી કેમ નથી? કેવી રીતે મનાય ?
જવાબ-૨ જેમ આપણે હવાને જોઈ શકતા નથી પણ અનુભવ કરી શકીએ છીએ. તેમ ભગવાનની કરુણા નરી આંખે જોઈ શકતા નથી પણ અનુભવ ચોક્કસ કરી શકીએ છીએ બીજી રીતે આનો ઉત્તર તર્કથી સિદ્ધ કરી શકીએ દા.ત. આપણું બાપ દાદાએ બાંધેલું મકાન હોય અને અત્યારે આપણે એમાં રહેતાં હોઈએ તો આપણે કહી શકીએ કે આપણા બાપા કે દાદાએ દીર્ધ દૃષ્ટિ વાપરીને આપણા જન્મ પહેલાં એ મકાન બાંધ્યું છે. જેનો લાભ આજે આપણને મળતો હોય
રૈલોક્યદીપક મહામંત્રાધિરાજ નવકારમંત્રનો સંક્ષિપ્ત સાર તો આપણે એમ કહીએ કે એમની કરુણા દૃષ્ટિ આપણી પેઢીને સુખી કરવાની હતી. જેથી એમણે આ મકાન બાંધ્યું હતું. આજે પણ તેમની કરુણા વરસી રહી છે અને જ્યાં સુધી આ મકાન છે ત્યાં સુધી તેમની કરુણા હાજર રહેશે.
તેવી જ રીતે તીર્થકર ભગવંતોએ આપણા જીવનને મોક્ષ માર્ગના રસ્તે ચઢાવવા આપણને અમુક જિન આજ્ઞાઓ આપી કે જેના પાલન દ્વારા આપણું જીવન શાંતિ ભર્યું અને સુરક્ષિત રહે અને ઉર્ધ્વગામી બને. આ આજ્ઞાઓ, ઉપદેશો અને પાલન કરવાના આચારોને આપણે જિનશાસન કહીએ છીએ અને એ રીતે આપણું જીવન સારું અને સુંદર બનાવીએ છીએ. તો ઉપરના દૃષ્ટાંત મુજબ આપણે કહી શકીએ કે ભગવાનની કરુણા જ્યાં સુધી જિનશાસન છે ત્યાં સુધી નિરંતર વરસે છે.
પ્રશ્ન-૩ પાપનો નાશ કેવી રીતે થાય ?
જવાબ-૩ દુઃખ વખતે કર્મના વિપાકનું ચિંતન કરવાથી બીજા પર કરેલા અપકારોનું ઋણ ઉતરી જાય છે. કર્મ વિપાકનો વિચાર સર્વ પાપોનો નાશ કરે છે. પાપના પ્રાયશ્ચિત્તની બુદ્ધિથી, પાપ રહિત મહાપુરુષોને નમસ્કાર કરવાથી પાપનો નાશ થાય છે.
હવે પછી પ્રકરણો ને અલગ અલગ શીર્ષકો દ્વારા પેટા વિભાગોમાં વિભાજીત કરવાની રીત અપનાવી છે. જેથી યાદ રાખવામાં સુગમતા પડે. એ અંગે ટૂંકાણમાં સાર સમજવા અને યાદ રાખવામાં સરળતા રહે. વધુ વિસ્તાર માટે પરિશિષ્ટ-૨ દરેક શીર્ષક સામે “મૈલોક્ય દીપક મહામંત્રાધિરાજ નવકાર મહામંત્ર-વિવેચન” ગ્રંથના પાના નંબર નોંધવામાં આવ્યો છે. તેમાંથી વિશેષ વાંચન કરીને માહિતી મેળવવી.
| SR No. | 009129 |
| Book Title | Navkarno Sankshipta Saar |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sudhir B Kothari |
| Publisher | Bhadrankar Prakashan |
| Publication Year | 2012 |
| Total Pages | 40 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 1 MB |