________________
(93)
તે સાંભળી કુમારપાળ રાજાના મનમાં ઘણો સંતોષ થશે, તથા પિતાના દોષ માટે ક્ષમા માગીને તે પોતાને સ્થાનકે ગયા.
એક દહાડે કુમારપાળ રાજ સભામાં બેસીને શ્રી હેમચંદ્રજી મહારાજને ઉપદેશ સાંભળતા હતા. તે સમયે એ શાસ્ત્રમાં એવી કથા આવી કે, સમુદ્રનું પાણી પણ મપાય, નદીમાં રહેલી કુળને પણ ગણું શકાય, અને મેરૂ પર્વતને પણ તોળી શકાય, પણ સ્ત્રીચારવો પાર પામી શકાય નહીં તેપર નીચે પ્રમાણે દષ્ટાંત છે.
સિંહપુર નામના નગરમાં શ્રીધર નામે એક માણસ રહેતો હતો. તેને નામિલ નામે સ્ત્રી હતી. તેઓને એક ધરણ નામનો પુત્ર હતો. તે પુત્રને શ્રીદેવી નામની એક શીલવતી કન્યા સાથે પરણાવ્યો હતો. નાગિલા સ્વભાવથી જ કપરી અને દુરાચારી હતી, તેથી તે સાસુવહુવચ્ચે હમેશાં અણબનાવ રહ્યા કરતો હતો. એક દહાડો તેણના સ્વામિની એક વીંટી ઘરમાં પડી ગઈ, અને તે વીંટી વહુને હાથ આવ્યાથી તેણીએ શુદ્ધબુદ્ધિથી ઘરના એક કબાટમાં મેલી. સાસુએ ત્યારબાદ તે વીંટીની જ્યારે શોધ કરવા માંડી, ત્યારે વહુએ તે કહાડી આપી. તે જોઈ તે દુષ્ટ સાસુ પિકારવા લાગી કે, આ તો ઘરમાં માણસ જ ઘરમાં ચોરી કરવા લાગ્યાં, તે હવે તેની ફરીઆદ નાપાસે કરવી ? એમ કહી તે બિચારી સુશીલ વહુને ઘણી ગાળો દેવા લાગી ધરણે પણ ક્રોધ લાવીને તે બિચારીને ઘણી તાડના કરી, તેથી તેનું ભરતક ફરી ગયું, અને મૂછિત થઈને તે પૃથ્વી પર પડી. તે જોઈ તેણીના પીયરના માણસે આવીને તેને તેડી ગયા. ત્યારે તેણીએ પોતાના માતાપિતાને કહ્યું કે, તમે મારાં સાસરીયાં સાથે કલેશ કરશે નહીં, તેમાં મારી સાસુને કશો અપરાધ નથી, ફક્ત મારા ભાગ્યને અપરાધ છે. કેમકે, જેણે જેવાં કેમ બાંધ્યાં હોય, તેવાં તેને ભોગવવાં પડે છે. એવી રીતે માતપિતાને સમજાવ્યા બાદ તે સમવિપૂર્વક મૃત્યુ પામી. એવી રીતે વહુનું મૃત્યુ થવાથી નાગિલાને કો ફિટકાર દેવા લાગ્યા, અને ધરણને પણ બહુજ નિંદવા લાગ્યા છેવટે ધરણની પણ લજા જવાથી કેઈએ ત્યાં તેને કન્યા આપી નહીં, તેથી તેના પિતાએ પરદેશમાં જઈ એક ઉમીયા નામની કન્યા સાથે ધરણના લગ્ન કર્યા. તે ઉમીયા સ્વભાવે કર હોવાથી હમેશાં સાસુને ગાળો દેવા લાગી, અને વાઘણની પેઠે સામી ધસીને અપશબ્દો બોલવા લાગી. તે જોઈ સાસુ તો વહુથી અરાંત કરવા લાગી, અને એવી રીતે નાગિલા કે જે વાઘણ સરખી હતી, તેણીને તે
૧૦
Aho ! Shrutgyanam