________________
( ૯ )
વવાથી તારો સ્વામી બેલરૂપ થશે, અને તેથી તારી સઘળી આશાઓ ફળીભુત થશે.
પછી તે યમતીએ ઉત્તમ પ્રકારની રસોઈ બનાવીને, તેમાં તે જડીબુટી નાખી, અને ઘણું પ્રેમપૂર્વક પિતાના સ્વામીને તેનું ભોજન કરાવ્યું. તેથી તે બિચારો વણિક તે તુરત બેલરૂપ થઈ ગયો, અને પોતાની નવેવન સ્ત્રીને વારંવાર તો થકે પિતાના લાંબા કર્ણ હલાવવા લાગ્યો. તે જોઈ તે નવી સ્ત્રીએ પોકાર કર્યો કે, અરે ! આ દુષ્ટ શકે મારા સ્વામીને બેલરૂપ બનાવી દીધે, માટે તેને કોઈ શીક્ષા કરે ? અનુક્રમે તે વાતની રાજાને ખબર પડવાથી તેણે યશોમતીને બોલાવી પૂછ્યું કે, તમોએ આ તમારા સ્વામીને શામા2 બેલરૂપ બનાવ્યો? તે સાંભળી યમતીએ હાથ જોડી કહ્યું કે, હે રાજન ! આ બાબતમાં મારો કશો અપરાધ નથી. કેમકે, મારી આ શકે મારા સ્વામીને વશ કરી લીધો હતો, અને તેથી તે મારા પર દ્વેષ રાખતો હતો. એવી રીતે તે મારી અવગણના કરીને તેને દાસ થઈને રહ્યો હતો, અને તેથી મેં ક્રોધના આવેશમાં તેને બેલારૂપ બનાવે છે. માટે આ સઘળો અપરાધ તે મારી શોકનો છે, અને તેથી તેણીનું મસ્તક મુંડાવીને, તેણીને જે ગધેડાઉપર ચડાવે, તો મારે ક્રોધ શાંત થાય તે સાંભળી રાજાએ તે બન્ને સ્ત્રીઓને ઠપકો આપ્યો, અને યશોમતીને તે બેલ સોંપી કહ્યું કે, હવે તારે આ બેલને ચરાવવો, પાણી પાવું, તથા તેની સંભાળ રાખવી.
હવે એક દહાડો તે યશોમતી પોતે કરેલાં કાર્યને પશ્ચાતાપ કરતી થકી વનમાં તે બેલને ચરાવતી હતી. એટલામાં એક વિધાધર પિતાની સ્ત્રી સહિત વિમાનમાં બેસીને આકાશમાર્ગે જતો હતો. યશોમતીને જોઈને વિવાધરની સ્ત્રી પોતાના સ્વામીને પૂછવા લાગી કે, હે સ્વામી! આ સ્ત્રી અહીં વનમાં એકલી દિલમિર થઈને કેમ બેઠી છે? ત્યારે તે વિદ્યારે પોતાની વિધાના બળથી જાણીને તેણીનું સર્વ વૃત્તાંત કહી સંભળાવ્યું. તે સાંભળી તેણીને દયા ઉપજવાથી તેણીએ પિતાના સ્વામીને કહ્યું કે, હે સ્વામી! હવે તે બેલ ટળીને પુરૂષ શી રીતે થાય ? ત્યારે વિધાધરે કહ્યું કે, જે જગાએ તે સ્ત્રી બેઠી છે, ત્યાં જે જડીબુટી ઉગેલી છે, તે જે ખવરાવે તો તે બેલ ટળીને તુરત પુરૂપરૂપે થાય. એટલું કહીને તે વિદ્યાધર તે પિતાની સ્ત્રી સહિત ત્યાંથી ચાલત થયે; પણ તે સઘળી વાત યશોમતીએ સાંભળવાથી તેણીએ ત્યાં ઉગેલું ઘાસ ચેરી કહાવું; અને તેમાંથી એકેક તૃગુ લઈને તે બળદને ખાવા
Aho ! Shrutgyanam