________________
(૨૨)
સંવત ૧૫૩૩ માં, અને બીજા મત પ્રમાણે વિક્રમ સંવત ૧૫૩૧ માં થએલી છે. તે વેષધરોએ પિતાને વેષ જુદીજ તરેહને કર્યો. તેને સ્થાપનાર ભાણુક નામે પોરવાડ જ્ઞાતિનો શીરોહીની પાસે આવેલા અરધકૃપાટકનો રહેવાસી વાણીઓ હતો. નાગપુરીય વેષધરોમાં તે રાણક મુખ્ય હતું અને ગુજરાતી વેષધરેમાં પહેલો રૂપઋષિ નામે હતે. તે પોતાની મેળે જ વેષધર થયો હતો. આ વેષધરે પણ મૂર્તિપૂજા માનતા નથી.
કાકની ઉત્પત્તિ. કાકોની ઉત્પત્તિ કતુક નામના વેષધરથી વિક્રમ સંવત ૧૫૬૪ માં થએલી છે.
બીજમતની ઉત્પત્તિ બીજ નામનો માણસ જુનાક નામના વેષધર લુંકનો એક અજ્ઞાની શિષ્ય હતો. એક દહાડો તે મેદપાટમાં ગયે, કે જ્યાં બીજા સાધુઓનું આવાગ મન નહોતું. ત્યાં તેણે પિતાના મતને ઉપદેશ દેવાથી લોકો તેના રાગી થયા. ત્યાં તેણે પુનમની પાખી, અને પાંચમનું પર્યુષણ પર્વ સ્થાપ્યું, તેને મત આગામિકેને મળતો હતો. અને એવી રીતે વિક્રમ સંવત ૧૫૭૦માં બીજ મતની ઉત્પત્તિ થઈ.
પાä ગછની ઉત્પત્તિ, પાશ્ચંદ્ર ગચ્છની ઉત્પત્તિ વિક્રમ સંવત ૧૫૭૨ માં થએલી છે. પાશ્ચંદ્ર તપગચ્છની નાગપુરી શાખાના એક ઉપાધ્યાય હતા. તેને પિતાના ગુરૂ સાથે કંઈક તકરાર થવાથી, તેણે પિતાને એક નવોજ ગ૭ સ્થાપવાનો પ્રયત્ન કર્યો, કે જે ગ૭ પાછળથી તેના નામથી ઓળખાવા લાગ્યું. તેણે કેટલીક તપગચ્છની અને કેટલીક લુપકોની ક્રિયાઓ અંગીકાર કરી. તેણે વિધિવાદ, ચરિતાનુવાદ અને યથાસ્થિત વાદનો ઉપદેશ આપે. પાશ્ચંદ્ર ગ૭વાળાઓ નિર્યુક્તિઓ, ભાણે, ચૂર્ણિઓ તથા છેદ ગ્રંથને માનતા નથી.
Aho ! Shrutgyanam
