________________
(૨૦) Sumatigani pride can be clearly detected. He vas therefore, called Kharatara by the people; but he gloried in the new appellation and willingly accepted it.”
કેટલાક એમ કહે છે કે, જિનેશ્વરસૂરિજીથી એટલે વિક્રમ સંવત ૧૨૪ માં ખરતરગચ્છની ઉત્પતિ થઈ છે, પણ ધર્મસાગરજી મહારાજના લખવા પ્રમાણે તે વાતજઠી છે. તે લખે છે કે, જે ખરતરગચ્છની ઉત્પત્તિ જિનેશ્વર સૂરિથી થએલી હેય, તે તે જિનેશ્વરસૂરિ તથા નવાંગી ટીકાકાર એવા તેમના જિનેશ્વસૂરિના શિષ્ય અભયદેવસૂરિ પિતાના કોઇ પણ ગ્રંથની પ્રશસ્તિમાં પિતાના ખરતર ગછનું નામ આપે; પણ તેઓએ પિતાના રચેલા કોઈ પણ ગ્રંથમાં ખરતરગચ્છ માટે કંઈ પણ ઇસાર કર્યો નથી. આથી સાબિત થાય છે કે, ખરતર ગચ્છની ઉત્પતિ જિનેશ્વરસૂરિજીથી થએલી નથી.
અંચલ ગચ્છની ઉત્પત્તિ, ધર્મસાગર મહારાજ લખે છે કે, અંચલ ગચ્છની ઉત્પત્તિ વિક્રમ સંવત ૧૨૧૩માં થએલી છે. તે ગચ્છને સ્થાપનાર પૂર્ણીય પક્ષના નરસિંહ નામે આચાર્ય હતા. તે નરસિંહ આચાર્યની એક આંખ જોખમાએલી હતી. એક વખતે તે નરસિંહ આચાર્ય જ્યારે મ્યુના નામના ગામમાં રહેલા હતા, ત્યારે નાથી નામની એક આંધળી અને ઘણુંજ પૈસાદાર સ્ત્રી તેમને વંદન કરવાને આવી, પણ તે વખતે તે પિતાની મુહપતિ લાવવી વીસરી ગઈ હતી, તે જોઈ નરસિંહ આચાર્યે તેણીને કહ્યું કે, જે તમો મુહપતિ લાવવી વીસરી ગયાં છેતે, તે મુહપત્તિને બદલે તમારાં વસ્ત્રને છેડે ચાલી શકશે. તેણીએ પણ તે વાત કબુલ રાખી, અને એવી રીતે તેણીના પૈસા ની મદદથી તેઓ બન્નેએ ત્યાં અંચલિક મતની સ્થાપના કરી, અને નરસિંહ આચાર્યો પિતાનું નામ આર્યક્ષિતજી રાખીને આચાર્ય પદવી ગ્રહણ કરી, અને ત્યારથી પ્રતિક્રમણ વેળાએ પણ તેઓ મુહપતિને બદલે વસ્ત્રના છેડાને (અંચલનો ઉપયોગ કરવા લાગ્યા. એવી રીતે આર્યરક્ષિત છથી આંચલિક ગચ્છની ઉત્પતિ થએલી છે.
સાઈપૂર્ણમયક ગચ્છની ઉત્પત્તિ, આ ગ૭ની ઉત્પત્તિ વિક્રમ સંવત ૧૨૩૬ માં થએલી છે. તેને લગતી
Aho ! Shrutgyanam
